Eskişehir’de trafik ve ulaşım sorunu - 2

Dün bu sütunlarda işlediğimiz konu, Eskişehir’in trafik ve ulaşım sorunuydu.
Alanında uzman olan, belediyelerin de zaman zaman danıştığı, hatta ‘Eskişehir’in ulaşım master planı’nı hazırlayan ekibin içerisinde yer alan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Karacasu ile yaptığım görüşmenin bir bölümünü, siz değerli okurlarımızla paylaşmıştım.
(‘Eskişehir’de trafik ve ulaşım sorunu - 1: Köprübaşı, Hamamyolu, ana arterler, yaya geçitleri, otopark sorunu, denetim eksikliği, kamunun bilinç düzeyi’ başlıklı söz konusu yazıya, BURAYI TIKLAYARAK ulaşabilirsiniz.)
 
*
 
Dünde ifade ettiğim gibi, Karacasu’nun ağzından aktaracaklarım daha bitmedi.
 
*
 
Bugün kaldığımız yerden devam edeceğim ve ağırlıklı olarak, Profesör Karacasu’nun tramvay ile sinyalizasyon sistemi üzerine beyan ettiği görüşleri ileteceğim.
 
 
*
 
Başlayalım…
 
*
 
Dünya genelinde tramvayların yolcu taşıma sayısı standardı ile Eskişehir’deki tramvayların yolcu taşıma sayısı standardının örtüşmediğini savunan Murat Karacasu, şu ifadelere yer verdi:
 

Profesör Karacasu, Eskişehir’deki tramvayların kapasitesinin yetersiz olduğunu, kapasite arttırımı için tramvay duraklarının uzatılabileceğini söyledi.

TRAMVAYLARIN KAPASİTESİ YETERSİZ
“Tramvay sistemine baktığınızda, Eskişehir’dekilerin kapasitesi aşağı yukarı 200 yolcudur. 200 yolcuyu taşırken de örneğin, siz bunu 6 dakika arayla işletmeye kalktığınız zaman, bir saatin içerisinde 10 tane 6 dakika var. 10 çarpı 200? Siz bir saatte yaklaşık 2 bin yolcu geçirebilirsiniz tramvayla. Başka türlü yapamazsınız. Eskişehir’deki tramvayların teknik özellikleri sebebiyle, kapasitesi ortalama bu ifade ettiğim rakamlar. Ve açıkçası pik saatlerde, biz, balık istifi şeklinde yolcu taşıyoruz. Vatman, kapasite dolduktan sonra binmek isteyen vatandaşa ‘binemezsin’ diyemiyor, kapılar açıldıktan sonra insanlar bir şekilde biniyorlar. Ama dünyada şöyle bir standart vardır: 1 metrekare alanda dört tane yolcu olsun. Bizim şartlarımıza baktığımızda, 6 veya 8 yolcuya çıkıyor. Yani kapasite yetersiz.”
 
*
 
Eskişehir’deki sinyalizasyon sistemine ilişkin dikkat çeken ifadeler kullanan Karacasu, lastik tekerlekli araç sürücülerinin trafikte uzun süre bekledikleri için gösterdikleri tepkide haklı olduklarını söyleyerek, “Şimdi siz 6 dakikada bir tramvayı geçireceksiniz, ama bu 6 dakikadan sonra da diğer taraftaki araçların mümkün olduğunca yeşil ışıkta geçmelerini sağlayamıyorsunuz” diye konuştu.
Karacasu’nun açıklamasının bütünü ise şöyle:
 
‘KATLI KÖPRÜLÜ KAVŞAK ŞART’
“Gelelim sinyalizasyona… Bir trafik yükünüz var. Bu trafik yüküne göre örneğin dörtlü bir trafik kavşağınız varsa, hangi yönden gelen araç fazlaysa o yöndeki yeşil ışığı biraz daha fazla yakacaksınız. Ama bizim, Eskişehir’deki önceliğimiz… Bakın, dünyada bazı öncelikler vardır. Toplu taşıma araçları önceliği, ambulans önceliği, polis aracı önceliği… Bizim Eskişehir’de ise sinyalizasyonda tramvay sistemi önceliği var. Tramvay kavşağa gelmeden sensörler görür ve o anda trafik lambalarını kırmızıya çevirir. Şimdi vatandaş da haklı... Şimdi siz 6 dakikada bir tramvayı geçireceksiniz, ama bu 6 dakikadan sonra da diğer taraftaki araçların mümkün olduğunca yeşil ışıkta geçmelerini sağlayamıyorsunuz. Peki, bu konuda ne yapılabilir? Bizim sorunlu olan yerimiz neresi? Atatürk Caddesi, adliyenin önü ve sanayinin olduğu yer. Üç yerde hemzemin geçiş var. Yani raylı sistemle lastik tekerlekli araçların kesiştiği yerler. Bir defa bunların ne olursa olsun yer altına alınması gerekiyor; hangisi ucuza mal olacaksa. Bazı karar vericiler “Eskişehir’in yer altı su seviyesi çok yüksek, böyle bir şey mümkün değil” diyorlar. E, bizler, denizin altından bile şu anda… Marmaray’ı düşünün… Maliyetli olabilir fakat biz bunu yapmak zorundayız. Bir kere bunun bir kararını vereceğiz. Burada çözüm, bir defa Atatürk Bulvarı’ndan başlayıp yer altına inip Odunpazarı’nın altından geçip Yunus Emre Caddesi’ne çıkmak zorundayız. İkinci olarak, adliyenin önünde, büyük ihtimalle orada üst geçit daha makul olacaktır ekonomik yönden. Bir de sanayiden Borsa’ya, yeni otogara doğru dönüşü kesinlikle ve kesinlikle katlı köprülü kavşak haline getirmemiz gerekiyor.”
 
*
 
Profesör Karacasu, şehir içerisindeki alışveriş merkezlerinin yoğunluğu arttırdığına da vurgu yaptı ve söz konusu alışveriş merkezlerine izin verilmesini hata olarak değerlendirdi.
Şöyle ki:
 
ŞEHİR MERKEZİNDEKİ AVM’LERE KİM İZİN VERDİ?
İşin açıkçası geçmişte biz hata yaptık. Hani isim vermeyeyim ama şehir merkezinde büyük alışveriş merkezleri olmaz. Şimdi şöyle bir şey var. Ulaştırma planlamalarında 20 sene sonrası düşünülür. Biz bu 20 sene içerisinde neye karar vereceğiz? Yollarımız ne şekilde olacak? Eh sizin yollarınız yetersizken… Şimdi bizim şehir merkezindeki alışveriş merkezlerimiz olmasaydı bu problemlerimiz olmayacak mıydı? Olacaktı. Ama o alışveriş merkezlerini kurarak biz bu problemlerimizi daha da büyüttük. Çünkü Anadolu Üniversitesi gibi 25-30 bin kişilik bir yaya sirkülasyonunun olduğu şehir merkezinde bir yer var. Ve insanlar da şehir dışındaki alışveriş merkezlerine gitmektense, ulaşımı kolay olduğu için merkezdeki alışveriş merkezlerine gitmeyi tercih ediyorlar. Bu da yığılmayı beraberinde getiriyor.
 
ARAÇSIZ BÖLGE SAYISI ARTACAK
Ama gelin, Avrupa’ya gidelim. Örneğin İngiltere’de, şehir merkezine girmek için belli bir ücret ödüyor vatandaş ve bu ücretler kolay ücretler değil. Her insanın verebileceği ücretler değil. Yani ‘merkezde işin yoksa girme’ deniyor. Bizim bir defa yayalaştırdığımız bölgeleri genişletmemiz gerekiyor. Şöyle söyleyeyim… Bir insan yürüyüşü 400 metredir. 400 metrelik bir çember çizdiğinizde, bu 400 metrelik çemberin dışındaki yerlere kadar otoparklarınızı yapıp ondan sonra insanları o merkeze götürmekte fayda var diye düşünüyorum. Bu arada Eskişehir’de araçsız bölgeleri genişleteceğiz, Odunpazarı’na kadar genişleyecek.”
 
*
 
Bildiğiniz üzere AK Partili isimler, Eskişehir’in ulaşım master planının olmadığını iddia ediyorlar ve Büyükşehir Belediyesi yetkililerine seslenerek “varsa gösterin” diyorlar.
Belediye ise bu ısrarlı istek sonrasında her seferinde “planların gösterilmesi doğru değil, geleceğin planlarını göstererek art niyetli kimselere rant kapısı açmayız” şeklinde savunma yapıyor.
Bu noktada Eskişehir’in ulaşım master planında görev aldığına vurgu yapan Murat Karacasu, Eskişehir için doğru bir ulaşım master planına imza atıldığını savunarak diyor ki:
 
 
PLANDA TRAMVAYIN UZATILMASI VARDI
“Eskişehir’in ulaşım master planı var. Hazırlayan da biziz. İstanbul Teknik Üniversitesi’ndeki hocalarımızla beraber hazırladık. Hazırladığımız bu plan Eskişehir’in önündeki 20 yılı öngörüyor. 2002-2003 yıllarında bir ulaşım master planı hazırlandı Eskişehir için. Zaten büyükşehir belediyeleri bu planı yapmak zorunda. Eskişehir bu planı doğru yaptı mı? Doğru yaptı ve ciddi kaynaklar harcayarak bu planı yaptı. Çoğu belediyenin bu planı yapmaya gücü yetmedi. Ama Eskişehir Büyükşehir Belediyesi yaptı. Şimdi… Ulaştırma planlamalarında mevcut durum belirlenir ve 20 sene sonrası düşünülür. Tabii ki 5, 10, 15’inci yıllarda da daha neler yapılması gerektiğine ilişkin kısa vadeli kararlar da alınabilir. Eskişehir’in ulaşım master planında, açıkçası, tramvayın uzatılması vardı. Örneğin Şehir Hastanesi kuruldu. Şehir Hastanesi’ne de tramvay götürmek zorundaydık, çünkü başka türlü o ihtiyaç karşılanamazdı. Örneğin çevre yolunu aştıktan sonra Eskişehir Teknik Üniversitesi var, bir havaalanı var. Siz oradaki insanların ulaşım ihtiyacını karşılayacaksanız, oraya tramvayın uzatılması gerekiyordu. Bunun da fizibilite çalışmaları yapıldı. Çok kısa zamanda da uzatılma işlemi tamamlanacak.”
 
*
 
Ulaşım Profesörü Karacasu, ulaşım master planında yer alan tramvay duraklarını uzatma ile üst geçit yapma konusuna ilişkin de açıklamalara yer verdi.
Okuyalım…
 
ATATÜRK BULVARI’NA ALT-ÜST GEÇİT
“Master planlardaki tramvayların duraklarının uzatılması konusuna gelirsek… Bizim tramvay kapasitemizin aşağı yukarı 200 olduğunu söylemiştim. Tramvay kapasitesini pik saatlerde, zirve saatlerde 400’e çıkarabilmek için tramvayları birbirine eklemeniz gerekiyor. Bu durumda da durakların uzatılması gerekiyor. O durak sistemiyle siz, daha uzun bir araç işletemezsiniz. Görsel kirliliği de göz önünde bulundurarak durak yerlerini oynatıp veyahut durakların uzatılmasıyla kapasite sorunu da tabii ki çözülmeye çalışılacak. Şimdi ulaşım master planında üst geçit yok. Fakat üst geçit yapmak isterseniz de ‘nereye üst geçit yapılmalı’ sorusunu sormamız gerek. Ve de buradaki üst geçidin şartları ne olacak? Hatırlayın, Borsa’nın olduğu yerde bir üst geçit var. Siz insanı çok yürütüp çok merdiven çıkarttığınız zaman o potansiyel enerjiyle uğraştırırken, insanların o üst geçidi kullanmasını engellerseniz bu hiçbir işe yaramaz. Çok iyi yerlerde yapmanız ve insanların kolay şekilde çıkmasını sağlamanız gerekiyor. Atatürk Bulvarı’ndaki hız da 60-70 kilometreye ulaştığına göre, kesinlikle alt geçit ve üst geçit çözümleri yapılması gerekiyor.”
 
*
 
Karacasu, ulaşım master planı içerisinde yer alan ve ileride tek yön haline getirilmesi tasarlanan caddelerin olduğunu da söyleyerek, şunları ifade etti:
 

Karacasu, ulaşım master planına göre, Yunus Emre Caddesi ile Atatürk Caddesi’nin gelecekte tek yön olabileceğini ifade etti.

YUNUS EMRE CADDESİ İLE ATATÜRK CADDESİ TEK YÖN MÜ OLACAK?
“Bunun haricinde, dikkat ederseniz, Odunpazarı’ndan Reşadiye Cami’sine kadar olan kısımda, Atatürk Caddesi ile Yunus Emre Caddesi arasında bir tek geçiş noktanız var; Süleyman Çakır’ın önündeki Deliklitaş’tan geçiş noktanız... Başka geçişiniz yok. Zaten tramvay sistemi de orada… Zaten imar planlarında da bu geçerli… Burada iş şuna gidiyor, -daha önceki master planlarında da vardı- Yunus Emre Caddesi ile Atatürk Caddesi tamamıyla tek yöne dönüştürülecek. Bu planın içerisindeki ilk aşamada, Yunus Emre Caddesi’nin üzerindeki trafik yoğunluğunun Vatan Caddesi üzerine birazcık aktarılması vardı. O başarılı oldu mu, oldu. Çünkü adliyeye varmadan Atatürk Lisesi’ni geçtikten sonra bir sola dönüş kavşağı yapıldı. Yunus Emre Caddesindeki yük, biraz olsun Vatan Caddesi üzerine verildi.”
 
*
 
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı ve Ulaştırma Laboratuvar Sorumlusu Prof. Dr. Murat Karacasu’nun, Eskişehir trafiği-ulaşımı hakkındaki görüşleri ile bilgilendirmelerinin bir bölümünü daha okudunuz.
 
*
 
Ancak Karacasu’nun aktardıkları, bunlarla da sınırlı değil.
 
*
 
Yarın, kaldığımız yerden devam edeceğim…