Kısırlık (İnfertilite)

Bu haftaki yazımız kısırlık(İnfertilite) üzerine olacak,tedavisinden çok  tanımı,toplumda yaşlara göre görülme sıklığı ve nedenlerinden bahsedeceğim.

Kısırlık (infertilite) çiftlerin düzenli ve korunmasız ilişkiye girmelerine rağmen 1 yıl içinde gebeliğin gerçekleşmemesi olarak tanımlanır. Ancak, 35 yaşın üstündeki kadınlarda düzenli ve korunmasız olarak ilişkiye girilmesine rağmen hamilelik gerçekleşmiyorsa gerekli tetkik ve tedavilere daha erken başlanabilir.

Üreme çapındaki her 100 çiftten 10 ile 15'inde kısırlık görülebilir. Yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar. Kısırlık üreme sistemi ile ilgili bir sağlık sorunudur. Tek bir sebebe bağlı olabildiği gibi; birkaç faktörün birleşmesi ile de gerçekleşebilir. Kısırlık, üreme sisteminin vücudun üreme işlevini yerine getirme yeteneğini bozan bir hastalıktır.

İnfertilitenin üstesinden gelebilmek için güvenli ve etkili birçok tedavi yöntemi bulunuyor. Bu tedaviler çiftlerin bebek sahibi olma şansını artırıyor.

Kısırlığın nedeni, kadına veya erkeğe ait olabileceği gibi yüzde 10-15’lik hasta grubunda tüm araştırmalara rağmen hala bir neden bulunamıyor.

Her ne kadar çocuk sahibi olmak basit ve doğal bir işlev olarak algılansa da, aslında bu süreç oldukça karmaşıktır. Gebeliğin oluşabilmesi için aşağıdaki gibi faktörlerin tamamının sağlanması gerekmektedir. Bunlar;

•      Kadın tarafından sağlıklı yumurta üretimi

•      Erkek tarafından kaliteli sperm üretimi

•      Spermin yumurtaya ulaşmasını sağlayan sağlıklı fallop tüpleri

•      Spermin yumurtayı döllemesi

•      Döllenmiş yumurtanın rahimde içinde tutunabilmesi

•      Yeterli embriyo kalitesi

Kısırlık Nedenleri

Kısırlık,kadın veya erkek kaynaklı sebeplerden dolayı gerçekleşebilir. Fakat yapılan araştırmalar yüzde 10 ila 15’lik bir hasta grubunda kısırlığa neden olabilecek herhangi bir durumun tespit edilemediğini göstermiştir.

Genelde düzenli olarak haftada 2-3 kez birlikte olan her 100 çiftten 85'i bir yıl içinde gebe kalmakta ve kalan 15 çiftin büyük çoğunluğu da ikinci yılda tedaviye gereksinim duymadan gebe kalabilmektedir.

Ancak kadınlar yaşlarının ilerlemesi ile birlikte doğurganlık şanslarını ciddi olarak kaybederler. Bu azalış 32-35 yaşlarına kadar çok belirgin olmasa da özellikle 38 yaşından itibaren hızla kendini belli eder ve 40'lı yaşlara gelindiğinde ise %75'e varan fertilite kayıpları gözlenmektedir.

Bu açıdan 35 yaşını geçmiş ve 6 ayın üzerinde kısırlık problemi olan kadınların jinekolojik değerlendirmeleri geciktirilmeksizin yapılmalıdır. Erkeklerde yaşın fertiliteye etkisi kadınlarda olduğu kadar belirgin değildir.

İnfertilite (kısırlık) nedenleri genel olarak erkek ve kadınlar arasında %50-%50 paylaşılmıştır.

Bunların dışında kalan hasta gruplarında, erkek veya kadın partnerlerden birinden kaynaklanan faktörler her bir partner için %35, partnerlerin her ikisinden birden kaynaklı faktörler ise yaklaşık %20’lik kısmı oluşturmaktadır.  Kısırlığa neden olabilecek kimi faktörler cinsiyetlere göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;

Kadınlarda Kısırlık Nedenleri

•                    Tüplerde tahribat veya tıkanıklık

•                    Düzensiz adet döngüsü

•                    Azalmış yumurtalık rezervi

•                    Fallop tüplerinin tıkanıklığı ya da yapışıklığı

•                    Geçirilmiş enfeksiyonlar ya da karın içi operasyonlar

•                    Endometriozis: Rahim iç tabakasında bulunan ve her ay adet kanaması şeklinde dışarıya dökülen endometriumun vücutta rahim dışında bir yere yerleşmesi ve yumurtalık, rahim veya fallop tüplerin fonksiyonunu etkilemesi olarak tanımlanır.

•                    Yumurtlama bozuklukları

•                    Yüksek prolaktin seviyesi

•                    Polikistik Over Sendromu (PCOS): Bu durumda vücut çok fazla androjen hormonu üretir, bu da yumurtlamayı etkiler. Polikistik Over Sendromu insülin direnci ve obezite ile de ilgilidir.

•                    Erken menopoz

•                    Rahim Miyomları: Miyomlar rahim duvarında yer alan iyi huylu tümörlerdir.

•                    Karın İçi Yapışıklık: Pelvik enfeksiyon, apandisit, karın veya pelvik operasyon sonrası oluşan yapışık dokulardır.

•                    Tiroid Problemleri: Tiroid bezindeki aksaklıklar (çok fazla veya çok az tiroid hormonu salgısı gibi), adet döngüsünü etkileyerek infertiliteye (kısırlık), neden olabilir.

•                    Kanser öyküsü ve kanser tedavisi: Özellikle kadın üreme sisteminde meydana gelen kanserler kısırlığa yol açabilirler. Radyoterapi ve kemoterapi de kadının üreme becerisini etkiler.

•                    Diğer Tıbbi Durumlar: Geç ergenlik, adet olamama, karaciğer rahatsızlığı, diyabet gibi rahatsızlıklar da kadında kısırlığa neden olabilir.

•                    Kafein Alımı: Aşırı kafein tüketimi de infertiliteye yol açabilir.

•                    Obezite

•                    Aşırı sigara ve alkol tüketimi

•                    Bazen doğurganlık birden fazla faktöre bağlı azalırken bazen de infertiliteye hiçbir neden bulunamayabilir.

İnfertilite; bireye özgü, sonuçları belirsiz olan, tıbbi, psikolojik ve sosyal sorunları da beraberinde getiren, kültürel dinsel ve sınıfsal yönleri olan bir yaşam krizi olarak ifade edilmektedir. Hemen hemen tüm toplumlarda çocuk sahibi olmak çiftler için oldukça önemlidir. Özellikle toplumumuzda evli çiftlerin çocuk sahibi olması bir gereklilik olarak görülmektedir. Toplumların çiftlere yaptığı psikolojik ve kültürel baskı nedeniyle çocuk sahibi olamayan bireyler kendilerini mutsuz ve yetersiz olarak hissetmektedirler İnfertil bireyler üreme fonksiyonlarını yerine getirememenin üzerlerinde yarattığı toplumsal baskıdan dolayı kendilerini suçlu ve stresli hissetmekte ve depresyon ile sonuçlanabilecek psikolojik rahatsızlıklar yaşayabilmektedirler.

Herkesten bu soğuk Eskişehir günlerinde ;sokak hayvanlarının da hakettiği sevgiyi,ilgiyi gördüğü;onların da yaşadığımız bu dünyada bizler kadar yaşamaya hakkı olduğu bilinci ile güzel ve mutlu bir hafta sonu diliyorum.