Tuz ruhu nedir? Tuz ruhu asit mi baz mı?

Tuz ruhu, kimyasal ismi ile hidroklorik asit, HCl formülü ile adlandırılan çok keskin kokuya sahip, oldukça aşındırıcı, insanlara ve çevreye son derece zararlı inorganik, mineral bir asit çeşididir.

HCl oda sıcaklığında sıvı halde bulunur, bileşiminde ise hidrojen ve klor elementleri yer almaktadır.

Hidroklorik asit 9. yüzyılda Cabir bin Hayyan adındaki simyacı tarafından keşfedilmiştir.

İsmi özellikle çocuklara ilginç gelse de, son derece tehlikelidir. Genellikle kezzap ile aynı madde olarak düşünülse de, her ikisinin formülleri oldukça farklıdır. Kimi ülkelerde "zehirleyici" kimi ülkelerde de "çevreye son derece zararlı" olarak değerlendirilen hidroklorik asit, ev temizliği için satın alınabilmektedir.

Tuz ruhunun zararları nelerdir?

HCl çok güçlü ve etkili bir asittir. Keskin kokusuyla nefes almayı oldukça zorlaştırır. Temas süresine bağlı olarak cilt üzerinde aşındırıcı, yaralayıcı etkisi vardır. Temasın kısa süreli olduğu durumlarda tahriş ederken, uzun süreli temasta deriyi yakar ve iz bırakabilir.

Çelik malzemelerin paslarının giderilmesi için de kullanılan tuz ruhunun buharı ciğerlere ve gözlere zarar verir. Bu sebeple tuz ruhu kullanırken mutlaka koruyucu gözlük, eldiven ve maske takılması gerekmektedir.

Tuz ruhu nerelerde kullanılır? Tuz ruhunun faydaları nelerdir?

Hidroklorik asit ev temizliğinde oldukça etkili bir kimyasaldır. Banyo ve tuvalet gibi ıslak zeminlerde pas ve kireci temizler, hijyen sağlanmasına yardımcı olur.

Ancak asıl kullanım amacı ev temizliğinden ziyade, sanayi alanındadır. Yapay gıda üretiminden, petrol aramalarına, inşaat sanayisinden, deri işlemeciliğine kadar sanayinin pek çok alanında hidroklorik asitten faydalanılır.

Bu kadar yoğun kullanım sayesinde de, dünya üzerinde tüketilen hidroklorik asit miktarı 5 milyon tonu bulmaktadır.

Hidroklorik asit ve çamaşır suyu ilişkisi - Tuz ruhu çamaşır suyu ile karıştırılır mı?

Tuz ruhu kullanılırken, çamaşır suyu ile kesinlikle karıştırılmaması gerekir. HCl ile karıştırılan çamaşır suyu oldukça zehirleyicidir ve iyi havalandırılmayan ortamlarda ölüme bile yol açabilir.

Kezzap ile farkı nedir?

Genelde ülkemizde kezzap ile tuz ruhu aynı kimyasal olarak değerlendirilse de, durum böyle değildir. Kezzap yani nitrik asit, üç oksijen, birer hidrojen ve azot molekülü içeren çok güçlü bir asittir, hidroklorik asit ile bir bağı yoktur. Kezzap daha çok patlayıcı, gübre ve plastik malzemelerin yapımında kullanılmaktadır.

Hidroklorik asit nasıl geliştirildi?

Günümüzde kullandığımız HCl, ilk kez 9. yüzyılda simyacı Cabir bin Hayyan tarafından keşfedilerek, simya alanına kullanımına başlandı. Sanayi alanına girişi ise oldukça uzun yüzyıllardan sonra, ancak Sanayi Devrimi sırasında gerçekleşti. Özellikle çeliğin pastan arındırılması ve dericilik konusundaki işlevleri ile öne çıkan tuz ruhu, ilk zamanlarda Leblanc işlemi olarak anılan uygulama ile üretiliyordu. Leblanc işlemi, Nicolas Leblanc adındaki Fransız kimyager tarafından uygulanmış, adını da buradan almıştır.

Daha sonra artan ihtiyaca cevap verebilmek için farklı bir üretim şekline geçildi ve Solvay işlemi ile sanayicilerin ihtiyacını karşılayacak şekilde üretilmeye başlandı. Solvay işlemi ile çok daha ucuza ve çok daha kolay yoldan üretilen hidroklorik asit, sanayide kendine oldukça önemli bir yer edindi.

İnsanlar hidroklorik asit deposu mu?

Başlık fazla iddialı olsa da, insanların midesinde bulunan asitler temelde hidroklorik asidi andırıyor olmaları, hatta insan midesindeki özsuyun binde 3 kadar miktarında hidroklorik asit yer alması bu durumun gerçek olduğunu gösterir.

Eğer midenizdeki asit seyrelir, pH değeri azalırsa ülser, tam tersine artarsa da sindirim problemleri ile uğraşmanız gerekir.

Peki bu denli zararlı bir madde midenizi nasıl delmiyor? Bu sorunun yanıtı, mideyi kaplayan kalın mukus tabakasında gizli. Bu tabaka, aside karşı midede bulunan epitelleri koruyucu bir kalkan görevi üstlenir.