Türkiye'de futbol

1860’lı yılların başından itibaren İngiltere’de oynanmaya başlayan ve kısa sürede önce Avrupa’ya ardından bütün dünyaya yayılan Futbol kitleleri sararak en sevilen oyun haline geldi.
Kaynaklar futbolun Anadolu’da ilk kez 1877 yılından itibaren İzmir’de oynanmaya başladığını yazıyor. Önceleri Müslüman halkın sıcak bakmadığı futbol giderek popüler oyun oluyor.
1880 yılından itibaren Ege’nin en büyük liman kentleri arasında yer alan İzmir’de Levantenlerin oynadığı, yerli halkın izlediği bir oyunken 1900’lü yılların başından itibaren bütün ülkeye hızla yayılıyor.

İLK TÜRK TAKIMI
Türkiye’de bilinen ilk futbol takımı 1895’te İstanbul’da İngilizler tarafından kurulan “F.C. Wien” adındaki takımdır. İlk Türk futbol takımı ise Fuat Hüsnü Kayacan, Reşat Danyal Bey ve birkaç arkadaşı tarafından 1896’da “Black Stocking Football Club” (Siyah Çoraplılar) adı altında kurulan takım oldu. Black Stocking takımının aldığı başarısız sonuçlardan sonra Türkler uzun süre futbol oynamadı. Ancak kimsede bu oyunun cazibesinden kendilerini kurtaramadı. Türkiye’de kurulan kulüplerin hemen hepsi futbol kulübü olarak kurulmuştur. Bir önemli istisna 1903’te kurulan “Beşiktaş Jimnastik Kulübü”dür. İlk futbol kulübü ise 1905’te kurulan “Galatasaray Spor Kulübü” oldu.

ANADOLU'DA FUTBOL
Futbol Anadolu’da ilk kez 1877 yılından itibaren İzmir’de azınlıklar tarafından oynanmaya başladı. O yıllarda gayrimüslimlerin oynadığı, Müslümanların seyrettiği bir oyun olan futbol, 1900’lü yılların hemen başlarında İstanbul’da kurulan Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe ile büyük ivme kazandı. Özellikle 1923 yılında Cumhuriyet’in ilanı ve Futbol Federasyonu’nun kurulmasıyla birlikte önce İstanbul’a oradan da Anadolu’ya hızla yayılarak halkın en çok sevdiği bir spor dalı haline geldi.

İLK SPOR ÖRGÜTÜ KURULUYOR
Türk sporunun ilk örgütü olan “Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı”nın (TFF) ilk resmi toplantısı 31 Temmuz 1922 tarihinde Matbuat Cemiyeti Salonu’nda yapıldı. 1922 yılının ağustos ayında İdman Cemiyetleri İttifakı’nın fevkalâde kongresi Selim Sırrı Bey’in Başkanlığı altında 70’i aşkın üye ile Şehzadebaşı “Letafet Apartmanı” içinde bulunan Kumkapı Kulübü’ne ait salonda yapıldı.

İLK MİLLİ MAÇ TAKSİM'DE
21 Mayıs 1923’te FIFA üyeliğine kabul edilen Türkiye, ilk milli karşılaşmayı Cumhuriyet’in ilanından tam 3 gün önce 26 Ekim 1923 tarihinde İstanbul’da Taksim Stadı’nda Romanya ile yapar. Bu maç karşılıklı atılan gollerle 2-2 sonuçlanır. Romenlerin 2 golüne 2 golle cevap veren Zeki Rıza Sporel Milli Takımımızın ilk gollerini atarak tarihe geçer. Daha sonra 1924 Paris Olimpiyatları’na hazırlaması için Milli Takımın başına İskoçya’dan “Billy Hunter” getirilir. Hunter, Türk futbolculara çağdaş futbolu tanıtan ve sistemli şekilde çalıştıran ilk teknik adam olmuştur.

İLK YURT DIŞI MİLLİ MAÇ
Yine 1924 Paris Olimpiyatları’nda Çekoslovakya ile oynanan ve 5-2 kaybedilen maç, kayıtlara Milli Takım’ın yurt dışında oynadığı ilk maç olarak geçti. Ayrıca 1924 yılında FIFA’nın isteğiyle Sovyetler Birliği – Türkiye maçını “Hamdi Emin Çap”ın yönetmesiyle bir Türk hakemi ilk kez bir milli maçta görev yapmış oldu. Milli Takım, 17 Haziran 1924’te oynadıkları Finlandiya maçında ilk galibiyeti elde etti. Helsinki’de Helsingfors Stadı’nda oynanan maçta Fenerbahçeli Zeki Rıza Sporel, 4 golüyle Finlandiya ağlarını havalandırarak adını altın harflerle tarihe yazdırdı. Ayrıca 1924 yılında FIFA’nın isteğiyle Sovyetler Birliği – Türkiye maçını “Hamdi Emin Çap”ın yönetmesiyle bir Türk hakemi ilk kez bir milli maçta görev yapmış oldu.

FUTBOL FEDERASYONU KURULUYOR
Türk sporunun ilk resmi teşkilatı olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulmasının ardından ilk Türk Futbol Federasyonu ise 1923 yılında yine Şehzadebaşı’ndaki Letafet Apartmanı salonunda yapılan toplantıda, “Futbol Heyet-i Müttehidesi” adıyla Yusuf Ziya Öniş’in başkanlığında Hamdi, Fethi, Saim, Orhan, Burhan Felek ve Nasuhi Esad Beylerin üyelikleri ile oluştu. Hemen ardından FIFA’ya başvuruldu. 21 Mayıs 1923 tarihinde İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan genel kurul toplantısında Türkiye FIFA’nın 26’ncı üyesi olarak kabul edildi.

REKOR RÜŞTÜ REÇBER'DE
Milli takımda şimdiye kadar en fazla milli olan futbolcu Rüştü Reçber’dir. 120 kez milli olan Rüştü bu rekoru şimdiye kadar kimseye kaptırmadı. 10 Mayıs 1973’de Korkuteli, Antalya’da dünyaya geldi. Türk ve dünya futbol tarihinin en iyi kalecileri arasında yer alır, 2003 yılında dünyanın en iyi 3. kalecisi olarak seçilmiştir. Ayrıca; futbol efsanesi Pelé tarafından, yaşayan en iyi 100 futbolcudan biri olarak seçilerek FIFA 100 listesinde yer almıştır. Son olarak geçtiğimiz hafta koronavirüsüne yakalanan Rüştü bu mücadeleden galip ayrılarak sevenlerini sevince boğmuştur. Patlangaç: Fenerbahçe, Beşiktaş ve Barcelona’da forma giyen Rüştü, birçok kalecinin idolüdür.

KAYNAK: Futbol Tarihi- TFF yayınları