1OO yıl önce gazetelerin manşetleri ilk kez “Cumhuriyet” dedi

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde gerçekleştirilen en önemli reform, Cumhuriyet'in ilanı; 100 yıl önce büyük bir coşkuyla karşılandı. Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet fikrini ilk kez 20 Temmuz 1919'da Erzurum'da açıklarken, bu kelimeyi kullanarak yakın çevresine ifade etti.

Erzurum Kongresi sırasında, Türk devlet adamı ve Vali Mahzar Müfit Kansu'nun hükümet şekli hakkında sorduğu soruya, Mustafa Kemal Paşa kararlı bir şekilde şu cevabı verdi: "Açıkça söyleyeyim. Şekli hükümet zamanı geldiğinde, Cumhuriyet olacaktır." 
Atatürk, önce ülkenin şartlarını hazırladı, daha sonra toplumsal ve siyasal alanlarda reformlar gerçekleştirmişti. Cumhuriyet'in ilanı da aynı planlı yaklaşımla gerçekleşti.
Milli Mücadele'nin başından itibaren, milli irade ve milli hakimiyet vurgulandı, çalışmalar bu temel prensiplere dayandırıldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplandı, ardı ardına kanunlar çıkarıldı. Ancak, Cumhuriyet'in adı Meclis açıldıktan hemen sonra telaffuz edilmedi; uygun bir ortamın oluşması beklenildi.

Cumhuriyet'in resmen ilan edildiği tarih 29 Ekim 1923'tü. Bu tarihten sonra, Ankara'da "Yaşasın Cumhuriyet" sesleri yükseldi ve 101 pare top atılarak Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı halka duyuruldu. 
O dönemin gazeteleri, bu önemli gelişmeyi manşetlerinden tam sayfa duyurdu ve halk gelişmeleri yakından takip etti.

Cumhuriyet'in ilanı saat 20.30'da gerçekleşti. Mustafa Kemal Paşa'nın başkanlığını yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin yayın organı olan Hakimiyet-i Milliye gazetesi, Cumhuriyet'in ilanını manşetinden şu sözlerle duyurdu: "Büyük Millet Meclisi dün gece sekiz buçukta Türkiye Devleti'nin şeklini müttefikan 'Cumhuriyet' olarak tespit ve dokuza çeyrek kala Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini müttefikan 'Reis-i Cumhur' seçildi"

İkdam gazetesi de benzer şekilde Cumhuriyet'in ilanını duyurarak, "Meclis dün oy birliğiyle şekli hükümetimizi Cumhuriyet olarak kabul etti ve alkışlar arasında Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı birinci Reis-i Cumhur seçti" ifadeleriyle önemli haberi manşetine taşıdı.
Cumhuriyetin ilanı sonrasında, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alandaki yeni statüsü de yabancı devlet temsilcilerine iletildi. Atatürk, Cumhuriyet'in ilk Cumhurbaşkanı olarak seçildi ve yaptığı konuşmada, Türk milletinin yeteneklerini ve değerlerini öne çıkararak, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda hak ettiği yere geleceğini vurguladı. Bu tarihi gelişme, Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini attığı ve uluslararası sahnede yeni bir dönemin başladığı bir dönemin başlangıcını temsil eder.