Prof. Dr. Alper Çabuk yazdı
En son küresel iklim değişikliklerinden bahsediyorduk, yanlış anımsamıyorsam. Hep dediğim gibi, küresel iklim değişiklikleri 21.yüzyılın en önemli gündem maddesi. Pek çok yan etkisi var, seller, kuraklık, kasırgalar, hortumlar, orman yangınları, kıtlık, açlık, bunlara bağlı bölgesel çatışmalar, savaşlar, göç ve mülteci sorunları… Liste uzadıkça uzuyor. Peki neden önemli gündem maddesi. İşte bu geçtiğimiz haftalarda ulusal basında servis edilen bir rapora ait içerikte yer alıyor. Bahsi geçen haber ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) tarafından yayınlanan bir rapora ilişkin ve NOAA’nın yayınladığı bu rapora göre Amerika Birleşik Devletlerinde 2017 yılında yaşanan iklim olaylarına bağlı afetlerde toplam 306 milyar dolar harcanmış. 2017’de yaşanan bu doğal afetler nedeniyle ölenlerin sayısı 362 olarak açıklanmış.
Habere göre ABD’ye geçmişte en fazla zarar veren afetler 2005 yılında yaşanan Katrina, Wilma ve Rita kasırgalarıydı. ABD, bu üç kasırga nedeniyle 215 milyar dolar zarara uğramış ve Sadece 2005’te yaşanan Katrina Kasırgası’nda 1833 kişi ölmüştü.
2017 yılına bakıldığında özellikle Teksas eyaletini vuran Harvey Kasırgası’nın maliyetinin 125 milyar dolar, Maria Kasırgası’nın maliyeti 90 milyar dolar, Florida’yı vuran Irma Kasırgası’nın maliyeti de 50 milyar doları buluyor. Yine NOAA’nın raporuna göre, ülkenin batısında meydana gelen orman yangınlarının neden olduğu zararın 18 milyar dolara ulaşarak önceki yılın rekor değerinin 3 katına çıktığı kaydediliyor.
Peki mevzuu sadece ABD mi? Tabii ki değil.
2017 Nisan ayında Kolombiya’da yaşanan sel, 290 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Pek çok kişi evsiz kaldı ve selin yaşandığı bölgede yararla halen tam olarak sarılamadı.
2017 Temmuz’unda Fransa’da Saint Tropez yakınlarında yaşanan orman yangınında yaklaşık 200 hektar orman yandı. Ülkenin genelinde 2017 yılında yaşanan orman yangınlarında 1400 hektar orman yok oldu. 2017 yılında Fransa dışında Güney Amerika, ABD ve Avrupa’nın diğer ülkelerinde de büyük orman yangınları yaşandı.
2017 Ağustos ayında Sierra Leone’de aşırı yağışlar sonrası meydana gelen sel ve toprak kaymasında 400 kişi hayatını kaybetti, 600 kişinin ise kayıp olduğu açıklandı. Devlet Başkanı Ernest Bai Koroma uluslararası topluma yardım çağrısında bulunurken Birleşmiş Milletler ülkedeki ekiplerin arama kurtarma çalışmalarına katıldığını açıkladı. İnsanların evlerinde uyuyor olması felaket sırasında can kaybının yüksek olmasına neden oldu.
2017 Eylül ayında Irma Kasırgası Pasifik’ten doğdu ve Karayipler, Dominik Cumhuriyeti, Kosta Rika ve Küba’dan sonra ABD’nin Florida eyaletini vurdu. Irma Kasırgası, ABD tarihinin en büyük tahliyesine yol açtı ve Florida’da nüfusun yaklaşık üçte biri (6.7 milyon kişi) için zorunlu tahliye kararı alındı. Irma Kasırgası’nın ardından Florida’da 13 milyon kişiye, bir başka ifadeyle eyalet nüfusunun üçte ikisine elektrik verilemedi ve toplamda da 180 bin kişi barınaklarda kaldı. ABD’nin dışında kasırgadan en çok etkilenen yerlerden birisi olan Barbuda’nın başbakanı Gaston Browne, yerleşim yerlerindeki hasar oranının yüzde 95 olduğunu söyledi ve nüfusun yüzde 60’ının evsiz kaldığını ifade etti.
2017 Kasım ayında Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de, kasım ayında toksik sis sebebiyle acil durum ilan edildi. Ticari kamyonların kente girişi ve başkentteki inşaat çalışmaları yasaklandı. Vatandaşları toplu taşıma kullanmaya yönlendirmek için park yeri ücretleri 4 katına çıkarıldı.
Afetler sadece iklim olaylarıyla sınırlı değil elbet. 2017 Kasım ayında Irak- İran sınırında yaşanan 7.3 büyüklüğünde depremde yaklaşık 400 kişi hayatını yitirdi. 2017 Eylül ayında Meksika’da yaşanan 7.1 büyüklüğündeki depremde 230 kişi hayatını kaybetti. Üstelik deprem biz insanoğluna acılarımızdan ders almamız gerektiğini anımsatırcasına 32 yıl önce Meksika’da yaşanmış yaklaşık on bin kişinin yaşamını yitirdiği depremin yıldönümünde yaşandı.
Söyleyebilecek çok şey var aslında. Biz insanoğlu acılardan, ölümlerden bile ders çıkaramıyorsak, anlayabilmemiz için daha ne gerekiyor? Anlamamız gereken şey çok karışık değil aslında. Tamam medeniyetler kur, kalkın, teknolojini geliştir... Ama şunu unutma... Bunları yaparken doğaya, dünyaya ve onun özelliklerine rağmen, ona karşı, onunla savaşarak yapma... Sadece onun özelliklerini anla ve ona uyum sağla... Hepsi bu kadar... Yapmazsak ne mi olur? Tam anlaşılmadıysa şöyle demek gerekiyor o halde. Mevzuu sadece iklim meselesi değil, mevzuu tam olarak istikbal meselesi sanırım.
İyi haftalar.