Prof. Dr. Cengiz Türe

Kurnazlığı akıl sanmak...

Prof. Dr. Cengiz Türe yazdı

10 Temmuz 2015 00:06
A
a
Sütiş Eskişehir
Yaptığım okumalar sonucunda hem aklın hem de kurnazlığın zekâdan güç aldığını, zekânın hangisi için daha çok çalıştığına bağlı olarak ise daha akıllı ya da daha kurnaz olunduğunun ayırdına varınca şaşırmadım desem, yalan olur. Çünkü genellikle toplumsal algı giderek zekâ ve akıl gibi kavramları “kurnazlık” kavramı ile değerlendirmektedir.  Elbette toplumdaki bu algı, kendine göre bir kurnazlık kültürü de oluşturmuştur. Bu nedenle toplumumuzda yaygın olarak kabul gören kurnazlık, ne de olsa bizlere hep takdir edilecek bir akıl işi olarak anlatılıp durdu. Anlaşılan o ki; zeki ve akıllı olmak toplumda kurnazlıkla özdeşleştiriliyor. Melih Cevdet Anday’ın bir yazısındaki “…kurnaz kişiler olduk çıktık, çocuklarımıza da kurnazlıktan başka bir şey aşıladığımız yok…” cümlesi de bu durumu oldukça iyi anlatıyor, sanırım…

O halde, bu kavramları bir birinden ayıran temel özellikler en kısa ve doğru biçimde nasıl ifade edilmektedir?  İnsanların algılama hızına “zekâ”,  düşünebilme becerisine “akıl” ve kendi çıkarı için olanı olduğundan farklı yansıtma becerisi ise “kurnazlık” olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca kurnazlığın bazı kaynaklarda “kötücül zekâ” olarak adlandırılması da, akıl gibi zekâdan yararlanmasından kaynaklansa gerek.

Bu nedenle kurnazlığı önceleyen toplumlar ile aklı önceleyen toplumlar arasında yalnız dürüstlük bakımından değil, yetenek bakımından da büyük bir farklılıkların olduğu dikkatimi çekti. Bunu nereden anladığımı sorarsanız, ülkelerinin İnsani Gelişmişlik İndeksi’ ne göre yapılan sıralamalardan anlamak hiçte zor olmasa gerek… Doğal olarak yaratıcı akla dayalı olarak doğruyu bulma atılımlarından yoksun toplumlarda, ne yazık ki kurnazlık daha ağır basmaktadır.

Sonra düşündüm ki farklı ülke toplumlarının zekâlarına yönelik yapılan çalışmalar incelendiğinde, genetik olarak ortalama zekâya sahip bir toplumuz. Yani sahip olduğumuz bu toplumsal genetik zekâ potansiyelimizi kurnazlık için kullanmak yerine akıl yönünde kullanamaz mıyız?  Sanırım bunun için öncelikle şunun farkına varmalıyız. Kısa vadede kazançlı gibi görünen kurnazlığın, unutulmaması gereken en önemli özelliği ise sürdürülebilir olamamasıdır. Çünkü akla dayalı her türlü eylem sürdürülebilir bir yapıya dayanır ve zamanı geldiğinde akılcı bir şekilde kendini yenileyerek ayakta kalır.

Satırlarıma François de La Rochefoucauld’ un şu sözleriyle son vermek istiyorum; “Aldatılmanın en iyi yolu, kendini herkesten kurnaz sanmaktır…”
Şahin Erden Kuyumculuk
1000
icon

Henüz yorum yapılmadı,
İlk Yorum yapan siz olun...

Bu Eskişehir haberi ilginizi çekebilir! İlginç Eskişehir haberi