Görünen köy...

Köşemi takip edenler 21. yüzyılın ana gündem maddesinin küresel iklim değişiklikleri olduğunu  sık sık söylediğimi biliyordur. Küresel ısınmaya bağlı olarak ortaya çıkan küresel iklim değişiklikleri, özellikle son 10-12 yılda iklim olaylarının giderek daha ekstrem şekilde yaşanmasına neden oluyor. Bu olaylardan biri de giderek artan fırtına hasarları... Son on yılın ortalamasına bakıldığında, bu iklim olayları nedeniyle dünyada her yıl onbinlerce kişi hayatını kaybediyor, milyonlarca kişi evlerini terk etmek zorunda kalıyor, ortalama 300 milyon dolar mertebesinde maddi hasar ortaya çıkıyor.

........................................

İşte bu ekstrem iklim olaylarından bir yenisi, geçtiğimiz hafta içinde Meksika Körfezini etkisi altına aldı. Üstelik yaşananlar, iklim olaylarına bağlı ortaya çıkan afetlerin ve sorunların giderek etkisini artıracağını bize gösteriyor. Zira Meksika Körfezi kıyıları, geçtiğimiz günlerde Harvey adı verilen bir kasırganın etkisinde kaldı. ABD'nin Teksas eyaletini etkisi altına alan Harvey kasırgasında elektrik hatları, altyapı, yüzbinlerce bina ve araç, köprüler ve yollar önemli ölçüde zarar gördü. Yüzbinlerce kişinin elektriksiz kaldığını, beşyüzbinden fazla ailenin konut yardımı programına kayıt olduğu kasırga sonrasında, tahmini maddi hasarın 180 milyar doları bulabileceği, ölenlerin sayısının 66'ya yükseldiği bildirildi. ABD, en fazla zararı, ülkenin en büyük 4. kenti Houston'a veren Harvey kasırgasının yaralarını henüz saramadan, tarihin en büyük kasırgası olacağı tahmin edilen yeni kasırga Irma nedeniyle hazırlıklara başladı.

Karayipler'de birçok ada ve ülkeyi etkisi altına alan, hızı saatte 300 kilometreyi bulan ve Atlas Okyanusu’nda bugüne kadar oluşmuş en büyük kasırga olan Irma, kapladığı alan olarak tarihte oluşmuş en büyük kasırgalardan biri olarak nitelendiriliyor. Karayipler’de geçtiği adalarda büyük yıkıma neden olan kasırgadan şu ana kadar 1 milyon 200 bin kişi etkilendi. Turks ve Caicos adalarını vurup geçen kasırga, Dominik Cumhuriyeti ve Haiti’ye ciddi yağış bıraktıktan sonra Küba’nın kuzeyine ve Bahamaların merkezine ulaştı. Kasırganın altyapıya verdiği hasar nedeniyle bölgede iletişim hatları kesildiğinden, ölü sayısının ve maddi hasarın tam tahmin edilemediği bölgede, kasırganın en az 21 kişinin ölümüne sebep olduğu belirtiliyor.

Kasırganın yolu üzerinde sırada yer alan Florida kıyılarında, Irma Kasırgası için 7 milyona yakın ABD'linin tahliye edilmesi kararı çıktı.  Florida Valisi Rick Scott, eyalet genelinde acil durum ilan ederken, kasırganın etkili olacağı bölgede yaşayan halka "acil yardım malzemelerinizi hazırlayın" uyarısında bulunuldu ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Floridalılara Irma kasırgasına karşı hazırlanmaları için federal yönetimin tüm kaynaklarını sunduğu duyurdu. ABD Federal Acil Durum Yönetim Kurumu (FEMA), halka acil durum kitlerini hazırlamaları önerisinde bulundu. FEMA, bu kitlerde en az üç gün yetecek su, nakit para, pasaport, sosyal güvenlik numarası, sigorta poliçeleri ve banka hesap bilgileri gibi dokümanlar, üç gün yetecek ve buzdolabı dışında bozulmayacak, susatmayan gıda, bir haftalık reçeteli ilaçlar ile ağrı kesiciler ve antasitler gibi ilaçlar, çöp torbaları, kağıt veya plastik bardak ve kaplar ile yedek piller, battaniyeler ve radyo bulunmasını tavsiye ediyor. Kızılhaç örgütü ise, Irma Kasırgası’ndan etkilenenlerin sayısının ilerleyen günlerde 26 milyona çıkacağını ifade ediyor.

...........................................

Peki Pazar sabahı beni bu yazıyı yazmaya yönlendiren şey ne ve bu Meksika Körfezinde yaşananlar, bizi neden böylesine çok ilgilendiriyor?

Küresel iklim değişikliklerinin etkisini daha iyi anlayabilmemiz için ilgilendiriyor. Dikkat edin bu yaz içinde sadece İstanbul'da yaşanan sel, dolu vb iklim olaylarında çok büyük maddi hasar oluştu. İklim değişikliklerini daha iyi anlamalı ve önemsemeliyiz. Kentlerimizin altyapı ve üstyapılarını, yeni kentsel alanlarda ve yeni inşa edilecek yapılarda ve özellikle de kentsel dönüşüm kapsamında sadece olası deprem zararlarına göre değil, giderek artan küresel iklim değişikliklerinin etkilerine göre oluşturmalıyız. Hem yer seçimi safhasında, hem de alt ve üstyapının tesisinde iklim değişikliklerine olan etkimizi azaltacak çözümler arayışında olmalıyız hem de iklim değişikliklerinden maruzğiyet riskini dikkate almalıyız. Sürdürülebilir mimarlık, yeşil altyapı sistemleri vb ekolojik çözümleri altyapı ve üstyapı da ön plana çıkarmalıyız.

Görünen köy kılavuz istemez denir... Görünen o ki, ülkemiz önümüzdeki yıllarda küresel iklim değişikliklerinden çok fazla etkilenecek. Bir yanda kuraklık, bir yanda aşırı yağışlar vb olaylar ülkemiz coğrafyasında önemli afetlere yol açacak.

Diyeceğim o ki, artık giderek olağanlaşan ekstrem iklim olaylarına bakmak yeter, kılavuza ne hacet... Yapılan hiçbir kötülük karşılıksız kalmaz... Zarar verirsen, zarar görürsün...