Fanatik misiniz?

Günlük konuşmalarımızda yaygın olarak kullanılmaya başlayan fanatik kelimesi, insanlar için neredeyse bir övünç kaynağı haline dönüşmeye başlamıştır. Artık toplum içerisinde her hangi bir konuda kendini fanatik olarak ifade etmenin, yücelten ve ayrıcalıklı kılan bir hava verdiği sanılıyor. Fanatiklik ve fanatizme ilişkin psikoloji ve sosyoloji kaynakları incelendiğinde ise, durumun hiçte öyle olmadığı anlaşılıyor. Genel olarak fanatiklik; “kontrolsüz bir heyecan eşliğinde, sosyal kuralları hiçe sayacak bir konuya aşırı derecede bağlanma hali” olarak tanımlanmaktadır.

 

Fanatikler, varlıklarını dayandırdıkları ilkeleri, kuralları ve normları değişmez olarak kabul ederler; bunların yorumlanmasından, eleştirilmesinden ve değiştirilmesinden asla hoşlanmazlar. Uzmanlar fanatizmi; her şeyden önce birçok farklı türü olabilen, sağlıksız bir bağlanma biçimi olarak ifade ediyorlar. Bir kimse neyin fanatiği olursa olsun; onların bağlanma yerlerine olan yapışma biçimlerinden hemen tanınabileceği belirtiliyor.

 

Fanatik duygulara sahip olan insanların, çevrelerindeki doğru ve zamanla değişebilen değerleri görmek yerine, sadece kendi bildikleri şekilde hareket ettikleri bir gerçektir. Bu tip kişiler ötekileri; ya kendini mutlu eden, bağımlılık derecesinde ilişkilerinin olduğu iyiler ya da kendini mutluluktan mahrum eden kötüler olarak görerek, kesin çizgilerle ayırırlar. Ancak bu tutumları, inançlarının doğruluğu ve sadakatlerinin tartışılmazlığının gerçek olduğunu kanıtlamaz, sadece bağlanma biçimlerinin sağlıksız olduğuna işaret eder. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de birçok konuda ortaya çıkabilen fanatik tutumlar, kendisini en çok spor ve siyaset alanında göstermektedir.

 

Anlayacağınız, gerçekte kısmen hastalıklı bir durumu ifade eden latin kökenli bu sözcük, toplum içerisinde sıklıkla kullanıla, kullanıla olağan hale gelmiştir. Hatta bazı ürünler için tescilli marka adı olarak bile kullanılmaktadır. Kim bilir? Belki de bu durum, fanatiklik halinin olağanlaştırılarak, olumlu anlam taşıyan bir hal alamsına neden olmuştur. Eğer fanatizmin toplumsal algısındaki bu değişimden etkilenerek, ille bizlerde fanatik bir tutum sergileyelim diyorsanız, bence en sağlıklı ve kabul görülebilecek olanının “kendimizi geliştirme konusunda fanatiklik” olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu konudaki fanatikliğin diğerlerinden en büyük farkı, sizin fanatik olduğunuzu kimseyle tartışmak zorunda olmamanızdır. Ne de olsa, her halinizden rahatlıkla belli olacaktır!