8 kişi TÜLOMSAŞ kararına ilişkin konuştu: Korkanlar da var, umutlu olanlar da…

126 yıllık köklü bir geçmişi olan ve Eskişehir’de bulunan Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi Anonim Şirketi’nin (TÜLOMSAŞ) tarihini ve stratejik önemini her halde anlatmama gerek yok.
Zira herkes biliyor…
 
 *
 
TÜLOMSAŞ artık yok!
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle beraber, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları’na (TCDD) bağlı olan TÜLOMSAŞ, Sakarya’daki TÜVASAŞ ve Sivas’taki TÜDEMSAŞ birleştirilerek merkezi Ankara olan Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi Anonim Şirketi (TÜRASAŞ) kuruldu.
Ve TÜRASAŞ, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlandı.
 
*
 
Bu noktada birbirine zıt görüşler ortaya atıldı; Eskişehir fabrikası işlevini yitirecek, Eskişehir fabrikası daha da işlevli hale gelecek, Eskişehir yüksek hızlı treni kaçırdı, yüksek hızlı tren yapılacak ve paydaşlarından biri de Eskişehir olacak, vesaire…
 
*
 
Şu anda, iktidarından muhalefetine ve konunun uzmanlarına kadar hiç kimse, üç raylı sistem şirketinin neden birleştirilip tek çatı altında toplandığını ve kurumsal yapısı ile işleyişinin nasıl olacağını bilmiyor.
 
*
 
Bu noktada, vaziyeti biraz olsun somutlaştırabilmek amacıyla konuyla yakından ilgilenen bazı isimlerin görüşlerine başvurdum.
O isimler, sırasıyla şöyle:
 

• AK Parti Eskişehir Milletvekili Nabi Avcı
• AK Parti Eskişehir Milletvekili Emine Nur Günay
• Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi (EOSB) Başkanı Nadir Küpeli
• Eskişehir Sanayi Odası (ESO) Başkanı Celalettin Kesikbaş
• Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Başkanı Metin Güler
• İYİ Parti İl Başkanı Mehmet Ektaş
• Han Belediye Başkanı Erdal Şanlı
• Demiryol İş Eskişehir Şube Başkanı Ramazan Uysal
• TÜLOMSAŞ yetkilileri ve çalışanları

 
*
 
Bugünkü MIH sütunlarında, söz konusu isimlerin görüşlerine yer vermekle yetineceğim.
Yarın ise, konuya ilişkin detaylı bir yorum yapacağım.
 
*
İlk olarak AK Parti Eskişehir Milletvekili Nabi Avcı’dan başlayalım.
Diyor ki Avcı:
 
FABRİKA KAPANMAYACAK



“Bu karar zaten gündemdeydi. Bu tür teknolojilerde küçük ölçekli yapılardan ziyade dünya üzerinde rekabet edebilecek yapılar kurulması lazım. İşte üç kurumun birleştirilmesi, bu amaçla yapıldı. TEI ve TUSAŞ’ın savunma sanayide neler yaptığını artık dünya biliyor. Raylı sistemlerde de böyle kurumların oluşturulması çok önemli. Şunu da söyleyeyim. Eskişehir fabrikasının kapanması söz konusu değil. Ayrıca hem Eskişehir, hem Sivas, hem Adapazarı fabrikalarında istihdam artacak. Nitelikli personel sayısı artacak. Teknolojik alt yapı geliştirilecek ve hantallık ortadan kalkacak. Kısacası, çok verimli bir sinerji üretileceğini ümit ediyorum.”
 
*
 
Gelelim AK Parti Eskişehir Milletvekili Emine Nur Günay’a:
 
ŞEHRİ MAĞDUR ETMEMEK İÇİN UĞRAŞIYORLAR



“Konuyu yakından takip ediyoruz. Nabi Hoca’mızla beraber bakanımızla da görüşeceğiz. Şehrimizin mağdur olmaması için elimizden geleni yapacağız. Amacımız, şehir ve ülkemiz adına katma değeri olan TEI-TUSAŞ gibi bir yapılanma oluşturabilmek. Yani daha uzmanlaşmış bir yapı kurulsa iyi olur diye düşünüyorum. Mesela bunu savunma sanayimizde yaptık. Niye raylı sistemlerde yapmayalım ki? Yüksek hızlı tren üretimi de bu uzmanlık alanlarımızdan biri olur.”

*
 
Sırada, EOSB Başkanı Nadir Küpeli var:
 
FABRİKA ‘İŞLEVSİZLEŞEBİLİR’ UYARISI!



“Eskişehir fabrikasının başka örneklerde olduğu gibi hantal bir yapıda olmasını istemem. Çok küçük satın almaların ya da verimi arttırmak için alınan kararların dahi onayı Ankara’daki genel müdürlükten alınacaksa, bu kurum işlevsiz ve üretemez hale gelir. Özetle, inisiyatif alma yetkisi olan ve her şeyi Ankara’dan onaylatmak zorunda kalmayan bir fabrika olursa, herhangi bir sıkıntı yaşanmaz. Hatta buna ek olarak sermaye artırımı gerçekleşir, AR-GE faaliyetleri artırılırsa çok daha verim alınabilir. Bir de bu karar, fabrikanın kapatılacağı anlamına gelmez, kimse endişelenmesin. Ayrıca, yüksek hızlı trenin merkezi de Eskişehir fabrikası olmalı, bu konuda hala ısrarcıyız ve zaten üç fabrika içerisinde en yetkin olan fabrika, Eskişehir fabrikası.”
 
*
 
Peki, ESO Başkanı Celalettin Kesikbaş ne diyor?
Şunu:
 
ESKİŞEHİR SANAYİSİ ETKİLENMEYECEK



“Bu üç şirketin birleştirilmesini, daha önce askeri fabrikalarda gördüğümüzün bir benzeri olarak nitelendirebilirim. Yani burada raylı sistem şirketleri tek bir çatı altında birleştirilip üretime devam edecek. Tabii bu, şirketin özelleştirileceği anlamına gelmez. Sadece üst düzey kadroları etkileyebilir. Eskişehir fabrikası da lokomotif üretiminde Türkiye’nin bir numarası. Ve bizim lokomotif ihtiyacımız var. O nedenle mevcut işine devam edecek; üretime, bakıma ve onarıma devam edecek. Durum böyle olunca, Eskişehir sanayisi ile işçisi de mevcut halinden daha aşağı bir duruma düşmeyecek. Umut ediyorum ki bu yapı, TEI, TUSAŞ, ASELSAN gibi bir yapıya ulaşsın. AR-GE ekibinin güçlenmesi, yatırımın artırılması, bütçenin daha doğru kullanılması ve yüksek hızlı trenin Eskişehir’de üretilmesi de umut ettiklerim arasında. Devletimizin bunu yapacağına inanıyorum.”
 
*
 
Ve ETO Başkanı Metin Güler:
ESKİŞEHİR SAF DIŞI BIRAKILMAMALI



“Birleştirilen fabrikaların birinde lokomotif, diğerlerinde vagon ve makine üretimi yapılmaktaydı. Yeni karar ile tüm bu ayrı üretim yapılan fabrikalar tek bir çatı altında toplandı. Bu karar ile milli yüksek hızlı trenin üretim sürecinin hızlandırılmasının amaçlandığını ümit ediyoruz. Yüz yılı aşkın raylı sistemler tecrübesi olan, ilklere imza atan TÜLOMSAŞ’ın, yüksek hızlı tren projesinde saf dışı kalacağına ihtimal bile vermek istemiyoruz. Çünkü TÜLOMSAŞ bu proje için çok ciddi adımlar attı. AR-GE ve inovasyon konusunda büyük mesafeler kat etti. Mühendisinden ara elemanına kadar ciddi bir yatırım süreci geçirdi. Aynı zamanda TÜLOMSAŞ Eskişehir ile özdeşleşmiş, Türkiye’nin raylı sistemler sektörüne öncülük etmiş, Türkiye’nin en önemli sanayi kuruluşları arasında yer almayı başarabilmiş bir markadır. Bu konu hakkında kamuoyuna detaylı bir bilgilendirme yapılacağı ve soru işaretlerinin giderileceği kanaatindeyim. Yüz yılı aşkın demiryolu tecrübesi olan, raylı sistemler kümelenmesi bulunan Eskişehir’in bu projede saf dışı bırakılması durumuna ihtimal bile vermiyorum.”
 
 
*
 
30 yıl TCDD’nin farklı kademelerinde yöneticilik yapmış, 15 yıl Anadolu Üniversitesinde derslere girmiş İYİ Parti İl Başkanı Mehmet Ektaş’la devam edelim:
 
ANLATILANLAR GERÇEKÇİ DEĞİL



“Ulaştırma Bakanlığı, raylı sistem araçları ve teknoloji üretim yönetimini daha iyi yapabileceği düşüncesiyle böyle bir adım attı. Ayrıca bakanlık, hafif raylı araçların da üretilebileceği bir yapı kurmak için üç fabrikanın birleştirilmesiyle kurulan şirketi kendi bünyesine aldı. Böylece üç fabrika arasındaki koordinasyonu daha kolay sağlayacak, güçlerini birleştirecek ve daha planlı üretim yapacak. Şimdi bu anlattıklarım işin görünen kısmı. Kulağa hoş geliyor, ancak gerçekçi değil. Çünkü kamusal alanda, siyasi iradenin fabrikalar üzerindeki etkisi ortadan kalkmadığı sürece fabrikaların verimliliği gelişmez. Mesela bakın. Adapazarı’na ‘Hyundai Rotem’ firması kuruldu ve Marmaray’ın, İZBAN’ın, BaşkentRay’ın araçları orada üretildi. Bu firma üretime devam ediyor. Şimdi bu ortamda üç şirket birleştirilse ne olacak? Zaten halihazırda bir firmaya iş yaptırıyorlar. Yani siyasi irade bu kafayla devam ettiği sürece, 3 değil 20 şirketi birleştirse o iş olmaz.”
 
*
 
Yine, TÜLOMSAŞ’ta 30 yıl görev yapmış bir isim olan Han Belediye Başkanı Erdal Şanlı’nın görüşlerini okuyalım:
ÖZELLEŞTİRME HAZIRLIĞI



“Şunu net söylüyorum ki, TÜLOMSAŞ kapatılmamalıydı. Kapatılması için hiçbir gerekçe yok. Bu kurum raylı sistemler anlamında Türkiye’nin en iyisiydi. Kapatmak yerine geliştirmek gerekliydi. Buradaki amaç belli, üç kurumu birleştirdiler ve küçültecekler. Siyasi iktidar bu kurumları güçsüzleştirerek yok etmenin, ardından özelleştirmenin ön hazırlığını yapıyor. Tıpkı şeker fabrikaları, et balık kurumu, tank palet fabrikası gibi.”
 
*
 
Ya, Demiryol İş Sendikası Eskişehir Şube Başkanı Ramazan Uysal ne düşünüyor?
İşte, Uysal’ın ifadeleri:
 
KAR EDEN TEK FABRİKA ESKİŞEHİR’DE



“Bir kere korkuyoruz. Neden korkuyoruz biliyor musunuz? Bu üç fabrikanın içerisinde zarar etmeyen, hatta kar eden tek kuruluş TÜLOMSAŞ’tı. O halde hangi gerekçeyle kapatıldı? Keşke TÜLOMSAŞ’a ilişkin verilen sözler tutulsaydı. Şimdi burada küçülme gerçekleşebilir, işçi istihdamı azalabilir. Özelleştirme yapılabilir ki bunu kesinlikle kabul etmiyoruz. Çünkü burası stratejik bir kurum. Şu anda şeker fabrikalarının başına geleni biliyoruz. Buranın başına da aynı şeyin gelmesini istemiyoruz. Ayrıca bu birleşme bana göre, bürokratik yavaşlığa, hantallığa neden olacak. Çünkü alınan kararların Ankara’dan onaylanması gerekecek. O nedenle tedirginiz. Şunu istiyorum. Hiç olmazsa verilen sözler yerine getirilsin bu saatten sonra. Yüksek hızlı tren Eskişehir’de yapılsın. İlk kaynağı da bu yıl içerisinde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan yapsın.”
 
*
 
Evet…
Konuyu yakından takip eden isimlerin, üç fabrikanın Ankara’da kurulan ve Ulaştırma Bakanlığına bağlanan bir şirketin çatısı altına alınmasına ilişkin açıklamalarını okudunuz.
Bu açıklamaların yanı sıra TÜLOMSAŞ yetkilileri-çalışanlarından aldığım görüşleri de siz değerli okurlarımıza aktarmak istiyorum.
Yetkililerin-çalışanların ortak ifadeleri şöyle:
 

• Biz de bu kararı haberlerden öğrendik.
• Nasıl bir sistem kurulacağını bilmiyoruz.
• Temennimiz fabrikamızın daha iyi çalışması, ancak şüphelerimiz var.
• Tedirginiz, korkuyoruz.

 
*
 
Açıklamalar bu yönde.
Yarın aynı konuya MIH sütunlarında devam edeceğim…