Güneşten korunma yöntemleri, güneş kremleri nasıl kullanılmalı?

Aşırı sıcakların tüm ülkeyi kavurduğu 2024 yazında Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Nihan Yüksel Çanakçı Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Nihan Yüksel Çanakçı, güneşin pek çok zararı olduğuna hatta cilt kanserine yol açabildiğine dikkat çekti.Güneşin pek çok zararı olduğuna hatta cilt kanserine yol açabildiğine dikkat çeken Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Nihan Yüksel Çanakçı “Bu etkilerden korunmak için ilk ve en basit olarak yapılması gereken şey güneşten korunmaktır. Mutlaka koruyucu krem, şapka ve gözlük kullanın, öğle saatlerinde güneşten kaçının” dedi. Peki güneş neden zararlıdır ve nasıl korunmalıyız?

Güneşin Zararları Nelerdir?

Güneş ışınları ultraviole (UV) radyasyonu içerir ve bu radyasyon cilt üzerinde ciddi zararlı etkilere yol açabilir. İşte güneşin zararları ve korunma gereksinimleri hakkında bilmeniz gerekenler:

Güneş ışınlarında bulunan UV radyasyonu, üç ana bileşenden oluşur:

UVA (Ultraviole-A): En yaygın UV ışınlarıdır ve cildin derin katmanlarına nüfuz edebilir. Cilt yaşlanmasını hızlandırır, kırışıklıklara ve elastikiyet kaybına neden olur. Uzun süreli maruziyet, cilt kanserine yol açabilir.
UVB (Ultraviole-B): Cildin üst katmanına zarar veren UVB ışınları güneş yanıklarının ana nedenidir. DNA hasarına neden olabilir ve cilt kanseri riskini artırır.
UVC (Ultraviole-C): Ozon tabakası tarafından büyük ölçüde emilir ve yeryüzüne ulaşmaz. Normal koşullarda cilt üzerinde direk bir etkisi bulunmamaktadır.

Güneşin Zararları
Cilt Kanseri: Aşırı UV maruziyeti, cilt kanserinin en önemli risk faktörlerinden biridir. Melanom, bazal hücreli karsinom ve skuamöz hücreli karsinom en yaygın türlerdir.
Güneş Yanıkları: UVB ışınları cilt yüzeyinde güneş yanıklarına neden olabilir ve ciltte acı kızarıklık ve kabarcıklara yol açar.
Cilt Yaşlanması: UVA ışınları erken cilt yaşlanmasına, kırışıklıklara ve lekelenmelere neden olabilir.
Göz Hasarı: UV ışınları gözlerde katarakt ve makula dejenerasyonu gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Güneşten Korunmanın Yolları

Güneşten korunmak için alınacak önlemler, cilt sağlığını korumak ve zararlı etkilerden korunmak için kritik öneme sahiptir. Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Nihan Yüksel Çanakçı güneşin cildimiz için en önemli faydasının D vitamini sentezlemesi olduğunu, bunun da kemik erimesi ve bağışıklık sistemi hastalıklarından koruduğunu, aynı zamanda cilt yaralarının iyileşmesini hızlandırdığını söyledi. D vitamininden faydalanmak için öğle saatlerinde kollarımızın 15-20 dakika kadar güneş ışını almasının yeterli olduğunu vurguladı.

Güneş Kremi Nasıl Kullanılmalı?

Güneşten fiziksel olarak sakınmak gerektiğinin altını çizen Dr. Çanakçı “Özellikle yazın güneş ışınlarının yoğun ve dik olarak geldiği saat 12.00-16.00 arasında güneş altında bulunmamalı, gölge ve serin ortamlar tercih etmelisiniz. Kıyafetler ortama göre seçilmeli, örneğin çocuklara tatilde UV korumalı mayolar, şehirde ince ama vücudu örtecek kıyafetler giydirmelisiniz. Mutlaka şapka, güneş gözlüğü gibi aksesuarlarla da güneşten korunmalısınız. Diğer basamak ise koruyucu krem kullanmak. Düzenli olarak yaz kış, evde bile olsanız yüz, boyun, ense, kulak, el gibi güneş ışınlarına maruz kalan yerlere güneş kremi kullanmalı; yaz aylarında 2-3 saatte bir tazelemelisiniz” diye konuştu.

Güneş kremleri, cildi UV ışınlarından koruyan en etkili çözümlerden biridir. İşte doğru güneş koruyucu seçimi ve kullanımıyla ilgili ipuçları:

SPF (Sun Protection Factor) Seçimi Nasıl Olmalı?

Güneş kreminin öncelikle geniş spektrumlu yani hem UVA hem UVB ışınlarına karşı korumalı olması gerektiğine dikkat çeken Dr. Çanakçı UVB'ye karşı kremin minimum 30 SPF; yaz aylarında, leke hastalarında, gebe ve çocuklarda ise minimum 50 SPF olması gerektiğini dile getirdi.

SPF 30 ve Üzeri:
Güneş kremi seçerken, en az SPF 30 faktörlü ürünleri tercih edin. Bu, UVB ışınlarına karşı %97 oranında koruma sağlar.
Genel Kullanım:
Günlük kullanım için SPF 30, deniz veya karlı bölgelerde ise SPF 50 ve üzeri tercih edilmelidir.
Geniş Spektrum:
UVA ve UVB ışınlarına karşı geniş spektrum koruma sağlayan kremleri seçmek önemlidir.
Güneş Kremini Doğru Kullanma Yöntemleri
Yeterli Miktarda Uygulama:
Güneş kremi uygularken cildinize yeterli miktarda sürün. Yüz, boyun, kollar ve bacaklar gibi açıkta kalan tüm bölgelere yaygın şekilde uygulanmalıdır.
Sık Sık Yenileme:
Güneş kremi terleme, yüzme ve havlu kullanımı gibi durumlarda etkinliğini yitirebilir. Bu nedenle, her iki saatte bir yenilenmesi önemlidir.
Önceden Uygulama:
Güneşe çıkmadan 20-30 dakika önce güneş kremi uygulayarak, cildinizin etkin korunmasını sağlayın.

“Bebek ve çocuklar mineral krem kullanmalı”
Güneşten koruyucularda iki çeşit filtre kullanıldığını belirten Dr. Çanakçı “Kimyasal filtreler deriden emilir, güneş ışınlarını emerek derinin altına ilerlemesini durdurur ve etkilerini bloke eder. Mineral filtreler ise deri yüzeyinde kalkan gibi bir tabaka oluşturur, güneş ışınlarını yansıtıp çevreye dağıtarak cilde zarar vermesini engeller. Mineral filtreler biraz daha kalın formdadır ve zor dağılır. Özellikle küçük bebek ve çocuklarda, hamile ve emzirenlerde, cildi çok hassas ve alerjik olanlarda mineral filtreli ürünler tercih edilmelidir. Mineral filtreli güneş koruyucuların renk pigmenti içerenleri demir oksit içerir ve bu sayede mavi ışık denilen görünür ışıktan (bilgisayar, telefon, televizyon gibi kaynaklardan gelen ışıktan) korur. Özellikle kızarıklık ve leke şikayeti olan kişiler bu formları tercih etmelidir” dedi.

“Evden çıkmadan önce sürün”
Güneş kreminin miktarı ve kullanma talimatlarının da önemine değinen Dr. Çanakçı sabah günün ilk kremini evden çıkmadan 15-20 dakika önce sürmek gerektiğini; yani koruyucunun güneşin altında değil güneşe maruz kalmadan önce uygulanması gerektiğini dile getirdi. Kışın 4-5; yazın ise 2-3 saatte bir koruyucuyu tazelemek gerektiğini hatırlatan Dr. Çanakçı leke hastaları ve güneşe bağlı kızarıklık, alerjik semptomlar geliştiren kişilerin bu tazeleme işini ihmal etmemesi gerektiğini anlattı.
Güneş koruyucu kullanım miktarından bahseden Dr. Çanakçı şunları söyledi: “Yüz bölgesi için elinizin 2. ve 3. Parmağı boyunca aldığınız ürün kadar krem yeterlidir. Baş-boyun bölgesi, kol ve bacaklara 1'er çorba kaşığı, sırta da 2 çorba kaşığı kadar krem sürülmelidir. Ancak elbette her beden farklı olsa da kabaca bu ölçüleri esas alabilirsiniz. Yüz için ortalama elinizin 2. ve 3. parmağı boyu kadar ürün idealdir, ancak yüze sürerken kulak kepçesi kulak içi, boyun, ense, dekolte bölgelerini de unutmamalısınız. Kollarınız kapalı olsa bile ellerinizi ihmal etmemelisiniz”.

Güneş Kremi Kullanımının Önemi

Güneş kremleri, cildinizin sağlığını korumak ve güneş ışınlarının zararlı etkilerini önlemek için vazgeçilmezdir. Doğru güneş kremi seçimi:

Cilt Tipinize Uyumlu:
Cildinizin ihtiyaçlarına göre (yağlı kuru, hassas) uygun formüller seçmelisiniz.
Geniş Spektrum Koruma:
UVA ve UVB ışınlarına karşı geniş spektrum koruma sağlayan güneş kremleri tercih edilmelidir.
Hafif ve Hızlı Emilen Formüller:
Günlük kullanım için hafif ve hızlı emilen kremler cilt üzerinde rahatlık sağlar.

“Deri yaşlanması ve kansere yol açıyor”

Güneşin cildimizde hem akut yani anında oluşan ve görülebilen hem de zaman içinde gelişen, kronik yan etkileri olduğunun altını çizen Dr. Çanakçı en yaygın akut yan etkinin güneş yanığı, deride kızarıklık, koyulaşma, güneş hassasiyetine bağlı ekzama, sivilce gibi döküntüler, uçuk, ürtiker gibi yaygın kaşıntılı kabarıklıklar olduğunu dile getirdi. Kronik yan etkilerinin en başında ise cilt kanseri geldiğini söyleyen Dr. Çanakçı “UV ışınları derinin derinlerine ilerleyerek serbest oksijen radikalleri oluşturur ve DNA hasarı yapar, beraberinde tamir mekanizmalarını da bozar. Bu sayede bireysel olarak yatkın kişilerde kanser öncüsü lezyonlara veya cilt kanseri gelişmesine neden olur. Bizim en korktuğumuz, aslında bunları anlatarak farkındalık oluşturmaya çalışmamızın nedeni cilt kanserinden korunmaktır” diye konuştu. “Fotoyaşlanma” yani ultraviyole ışınlarının zamanla deride kabalaşma, kırışıklık, sarkma ve lekeli görüntüye neden olduğunu hatırlatan Dr. Çanakçı bu yaşlanmayı geciktirmek için ilk ve en basit olarak yapılması gereken şeyin güneşten korunmak olduğunu sözlerine ekledi.

Güneşten korunmak, cilt sağlığınızı korumanın ve zararlı etkilerden kaçınmanın en etkili yoludur. Güneşin zararları konusunda bilinçlenmek ve uygun koruyucu önlemler almak, uzun vadede cilt sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır. Güneş kremleri, koruyucu giysiler, şapka ve güneş gözlüğü kullanımı güneşten kaçınma ve yeterli su tüketimi, güneşin zararlı etkilerinden korunmanın temel yollarıdır. Doğru güneş kremi seçimi, cildinize en uygun korumayı sağlayarak hem gündelik yaşamda hem de açık hava etkinliklerinde güvenli bir şekilde güneşin tadını çıkarmanızı sağlar.