Polikistik Over Sendromu (Pcos/Pkos)

Bu haftaki yazımızı,toplumda genç-orta yaş kesimde, sık görülen,toplumda yaygın olan polikistik over sendromuna (PCOS/PKOS) ayırdık.
Önce bir tanım yapalım, nedir bu polikistik over ve polikistik over sendromu? Polikistik over sendromu olan bireylerde; yumurtalıklar normalden büyüktür ve/veya yumurtalıklarda 12 ya da daha fazla 2 ile 9 mm çapında folikül vardır (yumurtlama döngüsüne girmek için bekleyen yumurta). Bu fazlaca olan yumurtalar, çoğunlukla büyümeye devam etmez ve kendiliğinden çatlamaz. Normal yumurtalıklarda, yumurtalık hacmi daha azdır ve yumurtlama döngüsüne girmek üzere olan yumurta sayısı daha azdır. Polikistik over sendromu kadınlarda en sık görülen hormonal bozuklukların başında yer almaktadır. Polikistik over adet görememe ya da uzun aralıklarla adet görme gibi düzensizliklerle kendini belli eder. Polikistik over sendromunda, kanda androjen adı verilen hormonların artışına bağlı olarak ciltte sivilcelenme, yağlanma, saç dökülmesi ve tüylenme gibi belirtileri vardır.Hormonal bozuklukların yol açtığı polikistik over sendromu,yumurtalıkların androjenleri fazla salgılamasıyla ortaya çıkar. Bu durum kadınlarda kısırlık, tüylenme, sivilcelenme gibi sonuçlara yol açabilmektedir.Normal değerlere sahip bir kadında FSH/LH hormon testi 3 civarında görülürken, bu sendroma sahip kadınlarda ise daha yüksek sonuçlar vermektedir.
Hastalar bize genç orta yaşta kendileri veya 18 yaşın altında ise aileleri tarafından getirilir. Genel şikayetler çoğunlukla birbirine benzerdir. Hastalar kendilerini en sık rahatsız eden şikayeti söylerler,detaylı bir anamnez ile çoğu hastada tanı koymak mümkündür. Bu bir sendrom olduğu için tek belirti olmaz .Tedavisi ultrasonda görülen basit kistler gibi değildir; bu yüzden biz jinekologlar olarak başka bölümlere de hastalarımızı dönem dönem konsülte ederiz (endokrinoloji,dermatoloji,infertilite klinikleri) gibi.
Bu durumdan en fazla tedirgin olanlar genellikle kızlarındaki değişimi (adet görememe, tüylenme, saç dökülmesi, kilo artışı vb.) erken fark eden anneler, annelerimiz oluyor. Biz jinekologlar bu tür durumlarla karşılaştığımızda ailenin kaygısını görüyor ve sendromla ilgili tüm konularda bilgilendirme yapmaya gayret gösteriyoruz. Yanlış bilinenleri düzeltmeye bunun bir süreç olduğunu, tek bir ilaçla tedaviden ziyade, kişiye yönelik bir tedavi planı uygulamaya çalışıyoruz. Kızınız da veya kendinizde veya rastgele (check-up vb)ultrason çekiminde yumurtalıklarınızda birden fazla kist olduğu, yumurtalıklarınızın polikistik göründüğü  söylendiğinde panik olmayın!Profesyonel destek almaya çalışın.
BELİRTİLER
Polikistik over sendromu yumurtlama bozukluğu ve kanda androjen seviyesinin artışıyla belirtilerini verir. Özellikle yumurtlama bozukluğu sonucunda uzun aralıklarla veya bir süre hiç adet olmama şeklinde de kendini gösterebilir.
Kanda androjenlerin arttığını belli eden durumlar arasında erkek tipi tüylenme, saç dökülmesi ve sivilcelenme şeklinde kendini gösterebilir. Ayrıca insülin (şeker) metabolizmasını da bozduğu için özellikle göbek etrafında kilo artışı gözlemlenmektedir.-Polikistik over sendromunun belirtileri ise şöyledir;

• İnsilüne karşı direnç
• Kiloda artış
• Saç dökülmesi
• Tüylenme
• Sivilce
• Yüz bölgesinde yağlanma
• İltihap
• Düzensiz adet
• Cildin kararması
• Baş ağrısı
• Kısırlık
• Depresyon

TANI YÖNTEMLERİ
Polikistik over sendromundan şüphelenilen durumlarda öncelikle hastanın öyküsü alınarak klinik değerlendirilmesi yapılır. Polikistik over sendromu en sık görülen endokrin bozuklukları arasında yer almaktadır. Yaklaşık her 10 kadından 1’inde görülmektedir. (Polikistik over sendromu) ergenlik ve genç erişkinlik dönemdeki genç kızlarda da görülebilen bir durumdur.
Özellikle kilolu, adet görmeme şikayeti olan, yüzünde sivilceleri ve cildinde yağlanma olan bir genç kızda mutlaka polikistik over sendroumu araştırılmalıdır. Daha çok kilolu ve erkek tipi tüylenmesi olan hastalarda görülmektedir.
Adet düzensizliği ile başvuran her genç kızda da polikistik over sendromu olmayabilir. Genç kızlar ilk adet görmeye başladıkları yıllarda adetleri fizyolojik olarak da düzensiz olabilir.
Üreme fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli olan beyin ve yumurtalık arasındaki akslar ergenlik döneminde tam olarak oturmadığı için yaşanan kimi adet düzensizlikleri normal kabul edilebilmektedir.
Polikistik over sendromu için genellikle hormon ve tam kan sayımı testleri verilmektedir. Kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti polikistik over sendromu tanısı konmasında oldukça önemlidir. Bunların yanı sıra ultrasonografiyle yumurtalıkların polikistik yapısının gösterilmesi tanı koydurucudur.
Tedavi Yöntemleri
Fiziki muayene sonrasında üreme sisteminde herhangi bir problem olup olmadığı gözlemlenir. Kan testinde çıkan hormonsal bozukluklara göre doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici ilaçlar önerilebilir. Eğer polikistik overe bağlı gelişen farklı hastalıklar varsa hekim tarafından farklı bir tedavi yöntemi de uygulanabilir.
Polikistik over, uzun süre tedavi edilmezse bu sendroma bağlı farklı hastalıklara da neden olabilir. Polikistik over sendromu hastalarında doğrudan görülen soruların başında yumurtalama bozukluklarına bağlı olarak hamile kalamama gelmektedir.
Ayrıca hastalarda şeker ve yağ metabolizmasının bozulmasına bağlı olarak Tip 2 diyabet, kolesterol yüksekliği ve obezite gibi durumlar da ortaya çıkabilmektedir. Vücutta androjenlerin fazlalığı saç dökülmesi, erkek tipi tüylenme, ciltte yağlanma ve sivilcelenme gibi dermatolojik sorunlara da yol açabilmektedir. Bu nedenlerle polikistik over sendromunun tedavisinde, bu durumların tamamı göz önünde bulundurularak kapsayıcı bir tedavi ele alınmaktadır.
İlaç tedavisi uygulaması temelde vücuttaki hormon dengesinin sağlanması ile yağ ve şeker metabolizmasının dengelenmesi amacıyla uygulanmaktadır. Bu esnada hastanın da uygun diyet ve fiziksel aktiviteyle tedavi sürecini desteklemesi oldukça önemlidir.
Yumurtalama fonksiyonu bozulmuş olan kimi hastalarda bu fonksiyonun tekrar yerine getirilebilmesi için laparoskopik (kapalı) yöntemlerle yumurtalıklara yönelik cerrahi girişimlerde de bulunulabilmektedir.
Kistler sadece bu anlattıklarımla sınırlı değil aslında okadar çok kist çeşidi var ki! Folikül Kisti,Korpus Luteum Kisti,Çikolata kisti,Dermoid Kist,Seröz Kistadenom ,Müsinöz Kistadenom,Dermoid Kist......
 Güzel şehrimiz; Eskişehir’de yaşayan herkese ;İnsülin direncinden uzak,glisemik indeksi düşük,non-diyabetojenik gıdalar tükettiğiniz,bol yürüyüşlü,sağlıklı ,mutlu,iyi hafta sonları diliyorum.