“Eskişehir Şeker Fabrikası şehir dışına taşınsın”

Haberler 25 Ekim 2020

Kurulduğu 1933 yılından bu yana üretimiyle Türk ekonomisine büyük katkılar sağlayan Eskişehir Şeker Fabrikası’nın bulunduğu bölge; yıllar içinde kent merkezinin ortasında kaldı. Fabrikanın, çevreye yaydığı kötü kokular başta olmak üzere birçok sebepten dolayı kent dışına taşınması gerektiği belirtiliyor. Eskişehir’e ilk adımın atıldığı andan itibaren kendisini hissettiren Şeker Fabrikası’nın insanı rahatsız edici kokusu, tüm Eskişehir’i ve özellikle da Şeker Mahallesi’nin havasını adeta dev bir kanalizasyona çeviriyor. Şeker Mahallesi’nden otogara, Doktorlar Caddesi’nden Yenibağlar’a kadar şehir merkezinin hemen her yerinde hissedilen ağır koku sebebiyle insanlar, evlerinde pencere açmaya çekindiklerini ifade ediyor. Pandemi sebebiyle dezenfektana olan ihtiyaç artınca bir yıllık alkol üretimini bir ayda yapan fabrikanın etrafa yaydığı koku da büyük bir artış gösterdi. Vatandaşlar; fabrika yüzünden hayat konforlarının oldukça olumsuz etkilendiğini söylerken, sağlıklarının da kötü yönde etkilenebileceğini iddia etti. İnsanlar sorunun kalıcı bir çözüme kavuşması için, 1933 yılında boş bir alana inşa edilen fabrikanın bulunduğu yerin artık kent merkezinde kalması nedeniyle, tek çözümün fabrikayı şehrin dışında bir yere taşımak olduğunu düşünüyor. “Fabrika yöneticileri de taşınmasının tek çözümü olduğu inanıyor” Eskişehir’in temel problemlerinden biri olan Şeker Fabrikası kokusu hakkında eski üst düzey fabrika yöneticisinin yaklaşık 10 yıl önce, “Fabrika buradan taşınmadan bu sorun bitmez” dediği aktarıldı. Tüketiciyi Destekleme Derneği Genel Başkanı Süleyman Bakal, fabrika kurulduğunda konumunun bir problem teşkil etmediğini, fakat yıllar içerisinde bunun bir sorun haline geldiğini ifade etti. Bakal konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı: “Eskişehir’in temel sorunlarından birisi de Eskişehir Şeker Fabrikası’nın şilempe kokusudur. Cumhuriyetin önemli kazanımlarından olan fabrika, zaman içerisinde kent merkezinin içerisinde kalmıştır. Yıllardır Şeker Fabrikası’nın kampanyası başladığı zaman Eskişehir’de şilempe kokusu başlar ve Eskişehirli tüketiciler de bu kokudan şikâyetçi olurlar. Eskişehirli tüketicilerin bu şikâyeti Şeker Fabrikası’nın yöneticilerine ulaştığı zaman yöneticiler, yıllardır fabrikanın koku sorununu çözeceklerini ifade ederler ancak uzun yıllar geçmesine rağmen bu sorun çözülememiştir. Bundan 10 yıl kadar önce yine Şeker Fabrikası’nın koku sorunu ve Porsuk’taki balık ölümleri konusunda Şeker Fabrikası’nın üst düzey yöneticisiyle yaptığımız bir görüşmede yönetici, fabrikanın mevcut alanda kurulu bulunmasından dolayı bu koku sorununun çözülemeyeceğini söylemişti. Teknolojisinin çok eski olduğunu bize ifade etmişti. Üst düzey yöneticinin bizimle paylaştığı önerisi şuydu: ‘Şeker Fabrikası buradan taşınmalı’. Bunun için de pancar üretim merkezlerine en yakın yerlerden birisi olan Alpu Işıkören’in daha uygun olacağını söylemişti. Tüketicilerin kendine üretim için tanıdığı toleransı biraz daha Şeker Fabrikası yöneticilerinin fazlaca kullandığını ifade edebiliriz. Burada aslında bazen şikâyetler yükseldiği zaman kısa bir süre koku önleniyor veya azaltıyor ama şikâyetler azaldığı zaman şehrin büyük bir bölümünde koku hissediliyor. Mesela şehrin İstanbul çıkışında, Batıkent’te, Esentepe’de, şehir merkezinde ve hatta büyükşehir belediyesi ile valiliğin olduğu alanlarda bile Şeker Fabrikası’nın kokusunu tanıyan Eskişehirliler oraların koktuğunu hissedebilirler”. “Tek çözüm fabrikanın şehir dışına taşınmasıdır” Zamanında fabrikanın yerinin Mustafa Kemal Atatürk tarafından belirlendiği, fakat o dönemde buralarda yerleşim olmadığı ifade edildi. Fabrikanın milli bir değer olması sebebiyle işin manevi bir boyutunun da olduğu aktarılsa da bu sorunun çözümü için yer değişikliğinin şart olduğu belirtildi. Bölge hakkında bilgi sahibi olan TOKİ Sıraevler Şeker Mahallesi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Akkoç konu hakkındaki düşüncelerini şöyle paylaştı: “Sitemizde 644 tane hane, 656 iş yeri ve dükkân var ve yaklaşık 2 bin 300 insan burada yaşıyor. Bu fabrika artık şehir içerisinde olmuyor, şehre sürekli koku veriyor. Bakmayın, biz fabrikanın doğu tarafındayız. Fabrikanın güney tarafındaki kısım bu kokuyu daha çok soluyor. Yani bu koku sadece bize has değil. Şehirde kimi çevirirseniz çevirin bu kokudan mustarip. Meşhur Doktorlar Caddemiz var, orada bile bu kokuyu alırsınız. Bu koku bu dönemde mevsimlik olarak hissediliyor. Belli yerlere filtre takarsın veya bu gibi tedbirler alırsın ama en önemli tedbir fabrikanın buradan kalkması. Bu da bizi aşan bir şey. Nereye gidecek, nasıl gidecek, nerede olacak gibi sorular kesinlikle devlet büyüklerimizin bileceği bir konu. Yapılması gerekiyor mu? Evet, yapılması gerekiyor”