Tiroid bezinin boyunda ademin elması denilen kıkırdağın önünde yerleşmiş çift kanatlı kelebek şeklinde bir organ olduğunu, tiroidin vücutta yaptığı işin vücuttaki diğer organların nasıl çalışacağını ve vücudun enerjiyi nasıl kullanacağını ayarladığını kaydeden Özel Ümit Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Alper Hacıoğlu, tiroidin normal çalıştığı durumda hastalarda herhangi bir şikâyetin olmadığını dile getirdi. Guatrın tiroid bezinin büyümesine verilen hastalık adı olduğunun altını çizen Hacıoğlu, hastalığın belirtileri ile ilgili ise şu bilgileri verdi: “ Tiroid çok çalıştığında vücutta fazla miktarda enerji kullanılmasına ait belirtiler ortaya çıkar. En sık ellerde titreme görülür. Sinirlilik çarpıntı ishal, kadınlarda adet düzensizliği, kaslarda zayıflama, yorgunluk, iştah artışına rağmen kilo verme, sinirlilik, göz küresinde şişme ve ileri derecede tiroidin fazla çalıştığı durumdalar da kısırlık da yaşanabiliyor. Az çalıştığında ise vücuttaki bütün fonksiyonlar yavaşlar, yorgunluk, zihinsel yavaşlama, kilo alma, sürekli uyuklama isteği, cilt ve saçta kuruma saç dökülmesi kabızlık ve adet düzensizliği yaşanabilir.”
Risk taşıyabilir
Guatrın aynı zamanda tiroit bezinin büyümesi olduğunu, bu büyümenin de bazen nodüllü bazen ise nodülsüz olabileceğini ifade eden Hacıoğlu, nodüllü guatrın kanser riski taşıyabileceğine dikkat çekti. Hacıoğlu, “ Bizi asıl korkutan şey, nodüllü guatrda bunların belli bir oranda kanser barındırma riskidir. Halk arasında zehirli guatr diye bilinen şey tiroidin aşırı çalışmasıdır. Guatr bezinin içindeki nodüller ultrason ile tespit edilir. Bu nodüller belli oranda tiroit kanseri riski oluşturabiliyor. Bir nodülün iyi huylu mu, yoksa kötü huylu mu olduğunu tiroid ultrasonu ile tespit edebiliyoruz. Sintigrafi denilen yöntem de guatrdaki nodüllerin nasıl çalıştığını bize gösteriyor. Soğuk nodüller kanser barındırma olasılığı daha yüksek olan nodüllerdir. Ultrason ve gerektiğinde sintigrafi ile incelenen nodüllerden şüpheli olanlar yine ultrason kılavuzluğunda ince bir iğne ile girilerek, şüpheli bölgeden örnek hücre alma işlemi ile incelenerek nodüllerin kanserli olup, olmadığını değerlendirebiliyoruz” dedi.
Nasıl tedavi edilir?
Hastalığın tedavisine de değinen Hacıoğlu şunları söyledi: “En sık kullanılan tedavi ilaç tedavisidir. Aşırı ya da eksik çalıştığında çeşitli ilaçlarla bunu normale getirmeye çalışıyoruz. Bazen de guatr bezi eksik çalıştığında ve nodül üretmeye başladığında nodüllerin normale dönmesi için de ilaç verebiliyoruz. Bu ilaçlar belli bir süre kullanılıyor, normale dönmeye başladıkça dozlar düşürülüyor veya tamamen durduruluyor. Ancak zehirli guatr tam olarak ilaç tedavisi ile tedavi edilemiyorsa, zehirli guatrın türüne göre ya ameliyatla, ya da halk arasında atom tedavisi adı ile bilinen radyoaktif iyot tedavisi uyguluyoruz. Bu tedavide hastalara radyoaktif ışın emdirilmiş iyot içiriyoruz. Bu iyot tiroit bezine giderek orada bez tarafından yakalanır ve bezi radyasyon ile yok eder. Bu tedavi tiroid kanserlerinde ameliyat sonrası geriye kalan dokuları temizlemek için de kullanılır. Bu tedavi uygulanırken kadınların 6 ay süresince hamile kalmaması istenir. Nispeten kolay kaldırılabilir bir tedavi. Oldukça az yan etkiler gösterir. En yaygın görülen yan etkisi hastada tükürük miktarında azalmadır. Bunlar da ilaçla gideriliyor. Kanser şüphesi olan ve ilaçla düzeltilemeyen guatr hastalarının bir kısmında da hastalık durumuna göre cerrahi tedaviye de başvurmamız gerekebiliyor. Ameliyatta tiroid bezini kısmen veya tamamen çıkarıyoruz. Tiroid kanserlerinin tedavisinde bazen tiroid bezine komşu ve boyunda bulunan lenf bezlerini de çıkarmamız gerekebiliyor. Bu ameliyatlarda hastaların en çok korktukları komplikasyon ses kısıklığıdır. Ses kısıklığı tiroid ameliyatlarının %0.1-2 arasında görülür. Hastanemizde de kullanılabilen, ameliyat sırasında cerraha ses tellerine giden sinirleri gösteren özel cihazların yardımı ile günümüzde ses kısıklığı hastaların kabusu olmaktan çıkmıştır. Troidin sağlıklı çalışması için bazı önerilerde de bulunan Hacıoğlu son olarak şu bilgileri verdi: “Guatrın oluşmasına etki eden en önemli faktör yeterli düzeyde iyot alınmamasıdır. Radyasyon da tiroid bezini etkileyen önemli bir etkendir. Ameliyatla guatr bezini çıkarıyoruz. Yeterince iyot ve su almak tiroid bezinin sağlığı için yeterli.”