Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, Eskişehir’in de aralarında bulunduğu 16 ilde obruk tehlikesinin giderek arttığını vurguladı. Geçen yıl AFAD ile birlikte yapılan değerlendirmelerde belirlenen illerin çoğunda bu yıl obruk oluşumlarının görüldüğünü belirten Arık, Eskişehir’deki durumun endişe verici olduğunu ifade etti.
İŞTE TÜRKİYE'DE OLUŞAN OBRUKLAR...
Eskişehir'de Obruk Oluşumları
Prof. Dr. Arık, Eskişehir gibi Anadolu’nun farklı bölgelerindeki illerde obruk oluşumlarının sıklaştığına dikkat çekti. Son haftalarda Eskişehir, Afyonkarahisar, Denizli, Ankara gibi pek çok ilde obruk haberleri alınırken, bu durumun iklim değişikliği ve yer altı suyu kullanımındaki aşırılıklardan kaynaklandığını söyledi. Obrukların, yer altı su seviyesinin düşmesi ve yer altındaki boşlukların büyümesi sonucu meydana geldiği belirtildi.
Kuraklığın Etkisi ve Önlemler
Kuraklık, Eskişehir’deki obruk riskinin artmasına neden olan faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Arık, "Yer altındaki boşluklar büyüdükçe obruklar oluşuyor ve Eskişehir de bu durumdan etkileniyor" dedi. Obruk Eylem Planı çerçevesinde, Eskişehir’de de risk haritası çıkarılacak ve alınacak önlemlerle obruk oluşumlarının azaltılması hedeflenecek.
Risk Altındaki İllerin Haritası
Belirlenen 16 il arasında Eskişehir’in de yer aldığını kaydeden Prof. Dr. Arık, bu illerde obrukların oluşmaya devam edeceğini öngördüklerini dile getirdi. Eskişehir halkının bu tehlikenin farkında olması ve gerekli önlemleri alması gerektiğini vurguladı.
Bu iller (obruk tehlikesi bulunan iller) Konya, Aksaray, Karaman, Nevşehir, Eskişehir, Afyonkarahisar, Denizli, Ankara, Çankırı, Çorum, Sivas, Diyarbakır, Bitlis, Batman, Şanlıurfa ve Manisa'dır."
Arık, belirlenen 16 ilde obrukların oluşmaya devam edeceğini öngördüklerini kaydetti.
Obruk Nedir?
Obruk, yer altındaki boşlukların çökmesi sonucu oluşan çukur veya çöküntü alanlarıdır. Genellikle karstik arazilerde, yani suyun çözücü etkisiyle yer altındaki kalsiyum karbonat gibi çözünebilen kayaçların aşındığı bölgelerde meydana gelir. Obruklar, genellikle derin ve geniş olabilir ve yüzeyde belirgin çöküntü alanları oluşturur.
Obruk Neden Oluşur?
-
Karstik Süreçler: Obrukların oluşumunun temel sebebi, suyun yer altındaki eriyebilir kayaçları (özellikle kalsiyum karbonat) aşındırmasıdır. Bu süreç, zamanla büyük boşlukların oluşmasına yol açar.
-
Yer Altı Su Seviyesinin Düşmesi: Yer altındaki su seviyesinin düşmesi, mevcut boşlukların büyümesine neden olur. Bu durumda, üzerindeki toprak ve taş yığını, artık bu boşluğu taşıyamaz hale gelir ve çökme gerçekleşir.
-
Kuraklık ve İklim Değişikliği: Uzun süreli kuraklık, yer altı su seviyesinin düşmesine katkıda bulunarak obruk oluşumlarını tetikleyebilir. İklim değişikliği, bu durumu daha da kötüleştirebilir.
-
Aşırı Yer Altı Suyu Kullanımı: Tarım ve sanayi gibi alanlarda aşırı yer altı suyu kullanımı, yer altı su seviyesinin düşmesine ve obrukların oluşmasına neden olabilir.
-
Yüzey Yükü: Obrukların oluşumu, yer altındaki boşlukların üzerine düşen yükün artmasıyla da ilişkilidir. Eğer boşlukların üzerindeki örtü yükü çok fazlaysa, bu yük altında kalan boşluklar çökebilir.