Eskişehir İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Uğur Bilge, Kurban Bayramı dolayısıyla yayımladığı kutlama mesajında bayramda bir araya gelecek olan vatandaşlara tedbirlere dikkat etmeleri hususunda uyarılarda bulundu. Bilge, “Bayramlar, milli ve dini duyguların, inançların, örf ve adetlerin yaşandığı, toplumda millet olma şuurunun şekillendiği, günlerdir. Bayramlar, dargınlıkların unutulduğu, insanların barıştığı, kardeşçe kucaklaştığı günlerdir. Bu bayramda da sevdiklerimizle bir araya gelirken kesinlikle tedbirleri elden bırakmamalıyız. Bayramı, kendimize ve sevdiklerimize zarar veren hale getirmemeliyiz. Bu bayram da büyüklerimizin ellilerini öpmeyip birbirimize sarılmadığımız son bayram olacak. İnanç, kararlılık ve sabırla bu günleri geride bırakacağız. Başta salgınla mücadelenin en ön safında yer alan kahraman sağlık çalışanlarımız olmak üzere, şifa bekleyen hastalarımızın, milletimizin ve tüm İslam aleminin mübarek Kurban Bayramı’nı kutlar, birliğimiz ve kardeşliğimizin daim olduğu, sevdiklerimizle bir arada geçireceğimiz sağlıklı, huzurlu ve mutlu nice bayramlar diliyorum” dedi.
Prof. Dr. Uğur Bilge, bayramda beslenme konusunda da uyarılarda bulundu. Bilge, sağlığın korunması ve geliştirilmesinde hayatın her döneminde yeterli ve dengeli beslenmenin en önemli faktörlerden biri olduğunu belirterek, “Bayram günü ülke genelinde bayram namazı sonrası kurbanlıklar kesilmeye başlanır ve yeni kesilmiş hayvanın eti hemen tüketilmek üzere kavrulur. Etler sindirimi zor olan besinlerdir. Özellikle yeni kesilmiş hayvanın etinde rigor motris (ölüm sertliği) olur ve etteki sertlik hem pişirmede hem de sindirimde zorluğa yol açar. Bu nedenle kurban etleri kesildikten sonra hemen tüketilmemeli, buzdolabında birkaç gün (en az 24 saat) dinlendirilmeli veya marine edilerek buzdolabında en az 8 saat bekletildikten sonra tüketilmelidir” ifadelerini kullandı.
“Haşlama ve ızgara yöntemini seçin”
Prof. Dr. Uğur Bilge, kesilen kurbanın etlerinin pişirilmesi konusunda da tavsiyelerde bulundu. Kırmızı etin içerdiği proteine değinen Bilge, “Etlerin pişirilmesinde haşlama ve ızgara gibi yöntemler tercih edilmeli, kızartmalardan kaçınılmalıdır. Etle yapılan yemekler kendi yağı ile pişirilmeli ve ilave yağ eklenmemelidir. Özellikle kuyruk yağı veya tereyağının et yemeklerinde kullanılmasından kaçınılmalıdır. Kurban Bayramının geleneksel yemeği kavurmanın içine tereyağı veya kuyruk/iç yağı eklemeden, kendi suyunda, kısık ateşte pişirme yapılmalıdır. Etler ızgarada pişirilirken, etle ateş arasındaki uzaklık (en az 15 cm) eti yakmayacak ve kömürleşme sağlamayacak şekilde ayarlanmalıdır. Çok yüksek ısıda, uzun süre pişirme ve kızartma yöntemi çeşitli "kanserojen maddelerin" oluşumuna neden olabileceği için tercih edilmemelidir. Yüksek ateş yüzeydeki proteinleri birdenbire katılaştırır ve ısı etin iç kısmına ulaşamaz. Bu nedenle etlerin iç sıcaklığı en az 75 C olmalıdır. Çok yüksek ısı, etin dış yüzeyinin yanmasına ve su kaybının fazla olmasına yol açarak besin öğesi kaybını artırır. Kırmızı et iyi kalite hayvansal proteinin yanı sıra, demir, çinko, fosfor, magnezyum mineralleri ile B12, B6, B1 ve A vitaminleri içermektedir. Etler, C ve E vitaminini içermezler. Bu nedenle etlerin mutlaka sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında C vitamininden zengin sebze ve salata tüketilmesi oldukça önemlidir. Sebzelerde bulunan C vitamini, ette bulunan demirin emilimini arttırır. Kavurma ve kırmızı et öğle öğününde tüketilmeli, akşam öğününde ise sindirimi kolay olan sebze, kuru baklagiller gibi posa içeriği yüksek yemekler tercih edilmelidir. Etlerin yanında rafine edilmiş pilav/makarna yerine bulgur/esmer pirinç; asitli/gazlı içecekler yerine ayran/yoğurt/cacık tüketilmelidir. Ekmek olarak beyaz undan yapılmış somun ekmek, lavaş, yufka, bazlama yerine tam buğday, tam tahıllı ekmek veya tam çavdar ekmeği tercih edilmelidir. Bayram ziyaretlerinde; meyve suları yerine açık çay/bitki çayları; hamur tatlıları/çikolata yerine sütlü tatlılar/meyveler tercih edilmelidir. Tükettiğimiz besinlerin sindirim ve emiliminin gerçekleşebilmesi için günlük (2-2,5 litre) su tüketimine dikkat edilmelidir” dedi.
“Eti saklama koşullarına dikkat edin”
Etin kolaylıkla bozulabildiğini ifade eden İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Uğur Bilge, uzun süre bozulmadan nasıl saklanacağını da anlattı. Bilge, “Kesilen etlerin korunması ve saklanması insan sağlığı açısından çok önemlidir. Kurban etleri, büyük parçalar şeklinde değil, birer yemeklik olacak şekilde kıyma, kuşbaşı gibi küçük parçalara ayrılarak buzdolabı poşetine veya yağlı kağıda sarılmalı ve buzdolabının buzluk kısmında veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Etler buzdolabında -2 santigrat derecede 1-2 hafta, derin dondurucuda ise -18 santigrat derecede 3-6 ay saklanabilmektedir. Etler kolaylıkla bozulabilen potansiyel riskli besinlerdir. Bu yüzden etlerin, "oda ısısında açıkta bırakılacak şekilde değil", yine buzdolabının alt bölmesinde çözünmesi sağlanmalıdır. Derin dondurucuda saklanan etin buzdolabının sebzelik kısmının üstüne konularak çözünmesi beklenebilir. Etlerin dondurulduktan sonra tekrar çözünmesi bazı mikroorganizmalar için üreme ortamı oluşturur. Etin çabuk çözünmesi amacıyla uygulanan kalorifer, soba üzerinde çözünme, oda sıcaklığında bekletme gibi yöntemler, insan sağlığı açısından tehlikeli sonuçları da beraberinde getirmektedir. Çözünen et hemen pişirilmeli ve tekrar dondurulmamalıdır. Kurban Bayramı’nda da ısrarlı ikramlara karşı dikkatli olmalı sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermeli, her gün düzenli fiziksel aktivite/yürüyüş yapmaya dikkat etmeliyiz” diyerek tavsiyelerde bulundu.