Kullanıcıların başkalarının hesaplarından kopyala-yapıştır yaparak, yayılmasına neden olduğu, "Yarın teslim tarihi" başlıklı hazır metinlerin toplumda korku ve endişenin artması için oluşturulduğunu ifade eden uzmanlar, bu tür algı oyunlarının teröre karşı toplumsal bilincin yerleştiği vatandaşların dikkati ve duyarlılığı sayesinde başarısız olacağını belirtti.
Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Avukat Kürşat Ergün, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kalıplaşmış metinlerin Türkiye'de çeşitli dönemlerde sıklıkla görüldüğünü söyledi. Ergün, sosyal medyadaki kalıplaşmış mesajlara toplumun verdiği tepkilere yönelik yaptıkları araştırmalarda, Almanya, İngiltere, Hollanda ve ABD gibi ülkelerde, Türkiye'ye karşılık gelecek bir durumla asla karşılaşmadıklarını aktardı.
Bu tür mesajların sadece Türkiye'de ilgi görmesinin çeşitli sosyal sebepleri olduğuna dikkati çeken Ergün, "Öncelikle sosyal medyada kişilerin yaptığı paylaşımlar son dönemde çokça gündeme gelmeye başladı. Malum terör eylemleri sonrasında birtakım kimseler, terör yandaşlığı veya toplumu ayrıştırmaya yönelik yaptıkları paylaşımlardan dolayı doğru ve haklı bir biçimde soruşturmalara tabi tutuldular. Bununla alakalı yargılanıyorlar. Hal böyleyken toplum açısından genel bir tedirginlik hali var. Acaba 'Sosyal medyada paylaşımlarından dolayı veya 'Ben paylaşmışım.' şeklinde gözüken iletilerden dolayı ceza alabilir miyim, herhangi bir takibe uğrar mıyım?' endişesi var." diye konuştu.
Ergün, kişilerin, sosyal medyada yaptıkları paylaşımlardan hukuk karşısında sorumlu olduğunun altını çizdi. Sosyal medyada da hayatın diğer alanlarında olduğu gibi hukuk kurallarının uygulandığını vurgulayan Ergün, kişinin kendisinin veya üçüncü kişilerin oluşturduğu iletileri paylaşırken çok dikkatli olması gerektiğini kaydetti.
"Herkes yaptığı işlerle sorumlu olur."
Suç içerikli paylaşımlardan herkesin sorumlu olduğunu dile getiren Ergün, şunları kaydetti: "Kişiler hukuka aykırı paylaşım yapmazlarsa adli takibe uğramaları mümkün değil. Çünkü herkes yaptığı işlerle sorumlu olur. Dolayısıyla birkaç gündür yine gündeme gelen ve neredeyse bizim 'saçmalık' olarak nitelendirdiğimiz paylaşımların herhangi bir hukuki değeri, geçerliliği, muhtevası yoktur. İçindeki birtakım mevzuatların, hükümlerin tamamı yalandır. Gerçeklerle uzaktan yakından alakası yoktur. Bu gibi paylaşımlar ancak toplum içinde korku ve infial yaratmaya çalışan kimselere hizmet eder. Bunun dışında hiçbir anlamı yoktur. Ama biz tabii ki bu saçmalığın ötesinde yaptığımız her türlü paylaşıma 'hukuka uygun mu?' diye bakmak durumundayız. Aksi halde yargı önüne çıkmaktan kurtuluşumuz mümkün olmaz. Mevcut durum itibarıyla söz konusu paylaşım, bu daha önce de tekrarı yaşanmıştı, ne yazık ki Türkiye ortamında bunu sıklıkla tekrar edilmiş olsa da yoğun bir şekilde yeniden yaşanıyor. 'Yarın teslim tarihi” ile 'Resmileşti dikkat' şeklindeki iletilerin herhangi bir hukuki değeri ve geçerliliği yoktur."
Ergün, hiç kimsenin bu tür metinlere kanarak hareket etmemesi gerektiğini söyledi. Sosyal medyadaki kalıplaşmış ifadelerin hızla paylaşılmasının sosyolojik bazı sebepleri olduğunu ifade eden Ergün, vatandaşlarda bilgi eksikliği olduğunu belirtti.
Bu tür yazıları paylaşan insanların iletiyi okumadan harekete geçtiğini dile getiren Ergün, "Ayrıca toplumda korku psikolojisi var. Bundan faydalanmak isteyen birtakım grupların oyunu da söz konusu olabilir. İnsanlar doğrudan doğruya sorumluluk altına girmemek için bu paylaşımları yapıyor. Ayrıca toplumun bu tür algı ve reflekslerinden yararlanmaya çalışan bazı grupların, toplum içindeki endişeyi yaratmaya dönük bir çalışması olabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Suç ve eleştiri arasında ince bir çizgi olduğunu da ifade eden Ergün, sosyal medyadaki eleştirilerin kişisel özgürlük olarak düşünülmesi gerektiğini kaydetti.
Kürşat Ergün, eleştiride bulunduğu için kimsenin yargılanamayacağını hatırlatarak, "Bu ne zaman eleştiri boyutunu aşar, hukuki anlamda başka noktalara dönüşmeye başlarsa o zaman yargısal süreç başlar. Dolayısıyla bunu kullanmaya çalışan, sosyal medyada insanların rahatça düşüncelerini açıklamasına ve eleştiri yapabilmesine engel olmak isteyen birtakım çevreler tarafından da bu metinler yayılmış olabilir." diye konuştu.
Sosyal medyadaki algı oyunlarına karşı toplumsal bilinç oluşturulması gerektiğini vurgulayan Ergün, böylece derin altyapısı olan bu tür denemelerin başarısız olacağını sözlerine ekledi.
"Güvensiz ve çöp internete doğru gidiyoruz."
Uluslararası Sosyal Medya Derneği (USMED) Başkanı Said Ercan da bilgi kirliliğinin son dönemlerde çok arttığına değindi. Ercan, sosyal medyadaki "trol" ve "trolleme" gibi deyimlerin hayatın bir parçası haline geldiğini ifade ederek, "Teknik olarak 'hoax' diye bilinen Türkçeye "sazanlamak" olarak çevirebileceğimiz bir tür şaka silsilesi türedi. İnsanları hassas noktalarından yakalayarak yapılan hoax, toplumda çabuk karışılık buluyor ve iş çığırından çıkıyor." dedi.
Sosyal medyada yayılan "Resmileşti dikkat" ve "Yarın teslim günü" şeklinde yayılan metinlerin "hoax" ve "trolleme"ye en güzel örnek olduğunu belirten Ercan, şöyle devam etti: "Türkiye güvenlik olarak zor bir süreçten geçiyor ve troller bu durumu iyi kullanıyor. Algı yönetimi yapmak artık çok kolaylaştı. Toplumda genel eğilim bir şeye inanma yönündeyse herkes o şeye inanıyor. Sosyal medyanın kötü yönü belki de bu sürü psikolojisini tetiklemesi. Her gün onlarca yalan habere maruz kalıyoruz ve sosyal medyada bazıları maalesef bu haberlere kanıyor. Güvensiz ve çöp internete doğru gidiyoruz. Kamusal alan tacize uğruyor. Bununla ilgili çok acil devlet ve sivil toplum örgütleri bilinçlendirme çalışmaları yapmalıdır. Teyit edilmiş ve doğru bilgi alma kanalları arttırılmalı, bilgi kirliliği merkezleri kurulmalı. Yoksa çok kötü bir gelecek bizi bekliyor."